Trong thời đại toàn cầu hóa và thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng đang trở thành một mắt xích không thể thiếu trong mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ ngành học này là gì, học gì, làm gì sau khi ra trường, mức lương, cơ hội việc làm, nên học ở đâu và liệu bạn có phù hợp với ngành hay không.
1. Ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng là gì?
Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng là lĩnh vực chuyên về quản lý dòng chảy của hàng hóa, dịch vụ và thông tin từ nơi sản xuất đến tay người tiêu dùng.
Nghe có vẻ đơn giản, nhưng thực tế đây là một mạng lưới phức tạp bao gồm vận chuyển, kho bãi, phân phối, dự báo nhu cầu, quản lý đơn hàng và rất nhiều khâu liên quan khác.
Tại Việt Nam, ngành này đang phát triển với tốc độ ấn tượng.
Theo Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), tốc độ tăng trưởng ngành đạt từ 14-16%/năm, đóng góp khoảng 5% GDP. Sự bùng nổ của thương mại điện tử, nhu cầu giao hàng nhanh và xu hướng toàn cầu hóa đã khiến Logistics trở thành đòn bẩy chiến lược cho các doanh nghiệp.
Với vai trò là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng, ngành Logistics không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, tối ưu vận hành mà còn nâng cao trải nghiệm khách hàng. Cũng chính vì thế, nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực này chưa bao giờ hạ nhiệt, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao, có tư duy hệ thống và khả năng thích nghi nhanh.
2. Phân biệt Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng
Nhiều người thường nhầm lẫn hai khái niệm này là một, nhưng trên thực tế, Logistics chỉ là một phần trong Quản lý chuỗi cung ứng (Supply Chain Management – SCM).
- Logistics tập trung vào quá trình lưu trữ và vận chuyển hàng hóa, từ nguyên liệu đến khi sản phẩm đến tay khách hàng. Nó bao gồm các hoạt động như kho bãi, đóng gói, vận chuyển, giao nhận và quản lý đơn hàng.
- Trong khi đó, Quản lý chuỗi cung ứng là một phạm vi rộng lớn hơn, bao trùm toàn bộ quá trình từ việc tìm nguồn nguyên liệu, sản xuất, lưu trữ, phân phối cho đến dịch vụ sau bán hàng. SCM bao gồm cả logistics nhưng còn liên quan đến việc hoạch định chiến lược, quản lý nhà cung cấp, dự báo nhu cầu và tối ưu toàn bộ chuỗi giá trị.
Để dễ hình dung, bạn có thể tưởng tượng: Logistics là bánh răng, còn SCM là cả cỗ máy. Một bánh răng hoạt động tốt sẽ góp phần giúp cỗ máy vận hành trơn tru, nhưng để đạt hiệu quả tối ưu, cả hệ thống phải được điều phối đồng bộ.
Trong môi trường thực tế, kiến thức về cả hai lĩnh vực này thường được đào tạo song song. Vì vậy, khi bạn đăng ký học ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng, chương trình sẽ giúp bạn hiểu và vận dụng được tư duy vận hành chi tiết lẫn chiến lược toàn cục, điều mà các doanh nghiệp hiện đại rất cần.
3. Ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng học gì?
Khi học ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng, bạn sẽ không chỉ học cách vận chuyển hàng hóa, mà còn được trang bị một tư duy quản trị toàn diện, từ vận hành kho hàng, điều phối vận tải, đến dự báo nhu cầu và ra quyết định chiến lược trong doanh nghiệp.
Chương trình học thường bao gồm các môn học tiêu biểu như:
- Quản trị Logistics, Quản lý vận tải đa phương thức
- Quản lý kho hàng và phân phối
- Thương mại quốc tế và xuất nhập khẩu
- Hệ thống ERP và quản trị chuỗi cung ứng
- Dự báo và hoạch định nhu cầu
- Quản lý rủi ro và logistics xanh
Bên cạnh kiến thức chuyên ngành, bạn cũng được rèn luyện nhiều kỹ năng quan trọng:
- Tư duy hệ thống: để nhìn thấy toàn bộ chuỗi cung ứng và xác định nút thắt hiệu suất.
- Phân tích dữ liệu: để đưa ra quyết định chính xác về tồn kho, vận chuyển và tối ưu chi phí.
- Kỹ năng tổ chức và giải quyết vấn đề nhanh
- Giao tiếp tốt, đặc biệt là tiếng Anh chuyên ngành, vì môi trường làm việc thường xuyên phải tiếp xúc với nhà cung cấp và khách hàng quốc tế.
Nhiều chương trình đào tạo hiện nay cũng tích hợp thực hành thực tế tại doanh nghiệp, hoặc đưa sinh viên đi thực tập sớm từ năm 2-3 để rèn luyện kỹ năng thực chiến. Điều này giúp sinh viên dễ dàng bắt nhịp khi ra trường và nhanh chóng thích nghi với môi trường làm việc thực tế.
-> Nếu bạn đang băn khoăn không biết chọn ngành nào vừa có tính ứng dụng cao, ổn định, lại năng động, đừng bỏ qua ngành học này.
4. Cơ hội nghề nghiệp và mức lương của ngành
Một trong những lý do khiến ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng trở thành lựa chọn hấp dẫn là bởi tính ứng dụng rộng rãi và cơ hội việc làm phong phú.
Cơ hội nghề nghiệp
Dù bạn làm ở công ty sản xuất, thương mại, dịch vụ hay công nghệ, luôn có những vị trí thuộc lĩnh vực này đang “khát” người có chuyên môn.
Các vị trí công việc tiêu biểu bao gồm:
- Nhân viên/Chuyên viên Logistics nội địa và quốc tế
- Nhân viên điều phối vận tải, điều hành kho
- Chuyên viên hoạch định chuỗi cung ứng (Supply Chain Planner)
- Chuyên viên quản lý đơn hàng, quản trị tồn kho
- Nhân viên xuất nhập khẩu, khai báo hải quan
- Quản lý vận hành trung tâm phân phối Logistics Analyst, Demand Forecast Specialist…
Không chỉ giới hạn trong các doanh nghiệp Việt Nam, sinh viên ngành này còn có cơ hội làm việc tại tập đoàn đa quốc gia, công ty nước ngoài hoặc vươn ra thị trường quốc tế nhờ đặc thù toàn cầu hóa của ngành nghề.
Mức lương ngành Logistics có hấp dẫn?
- Sinh viên mới ra trường có thể nhận mức lương dao động từ 8-12 triệu đồng/tháng, tùy theo năng lực và khả năng ngoại ngữ.
- Sau 2-3 năm kinh nghiệm, mức lương có thể tăng lên 15-25 triệu đồng/tháng, đặc biệt với các vị trí chuyên sâu như quản lý kho, xuất nhập khẩu hoặc lên cấp quản lý.
- Tại các doanh nghiệp FDI hoặc môi trường quốc tế, mức thu nhập có thể còn cao hơn, thậm chí từ 1.000-3.000 USD/tháng với các vai trò cấp trung và cấp cao.
Điều quan trọng là, đây là ngành có tốc độ tăng trưởng nhân sự thuộc nhóm cao nhất tại Việt Nam, và được dự báo sẽ tiếp tục duy trì xu hướng này trong ít nhất 10 năm tới.
Nếu bạn quan tâm đến các ngành học có mức lương tốt, cơ hội nghề nghiệp rõ ràng và môi trường năng động, đừng bỏ qua bài viết về Top 10 ngành nghề triển vọng trong tương lai để tham khảo thêm lựa chọn phù hợp với bạn!
5. Học ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng ở đâu?
Nếu bạn đang băn khoăn không biết nên bắt đầu từ đâu để theo đuổi ngành học này, thì tin vui là hiện nay tại Việt Nam có khá nhiều trường đại học đào tạo ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng với chương trình bài bản, cập nhật thực tế.
Một số trường đại học uy tín đào tạo ngành này:
- Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH) – chương trình chú trọng thực hành và hợp tác quốc tế.
- Đại học Giao thông Vận tải – thế mạnh về vận tải và logistics thực tiễn.
- Trường Đại học Ngoại thương (FTU) – đào tạo chuyên sâu, có định hướng xuất nhập khẩu và quản lý chuỗi cung ứng toàn cầu.
- Đại học Quốc tế – ĐHQG TP.HCM, Đại học RMIT Việt Nam, Đại học Bách khoa TP.HCM – có chương trình liên kết quốc tế, sử dụng tiếng Anh làm ngôn ngữ giảng dạy.
- Đại học Công nghiệp TP.HCM, Đại học Tôn Đức Thắng, Đại học Kinh tế – Tài chính (UEF) – chương trình có tính ứng dụng cao, phù hợp với người học định hướng nghề nghiệp sớm.
Tham khảo thêm: [FULL] Danh sách các trường đại học ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng
Ngành Logistics xét tuyển khối nào?
Tùy theo trường, ngành này thường xét tuyển theo các khối:
- A00 (Toán, Lý, Hóa)
- A01 (Toán, Lý, Anh)
- D01 (Toán, Văn, Anh)
- D07 (Toán, Hóa, Anh)
Một số trường còn xét IELTS/TOEIC kết hợp học bạ hoặc điểm thi THPT Quốc gia.
6. Những ai phù hợp với ngành này?
Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng là ngành học dành cho những người không ngại sự biến động, yêu thích sự chuyển động, và sẵn sàng tổ chức mọi thứ một cách bài bản. Đây là một ngành không chỉ đòi hỏi kiến thức chuyên môn mà còn cần những tố chất nhất định để phát triển lâu dài.
Bạn sẽ phù hợp với ngành nếu:
- Thích làm việc có kế hoạch, rõ ràng và quy trình hóa
Bạn có xu hướng kiểm soát thời gian, tổ chức công việc khoa học và cảm thấy hứng thú khi mọi thứ chạy đúng theo kế hoạch? Đây chính là thế mạnh.
- Có tư duy logic và phân tích tốt
Bạn thường thích nhìn vào tổng thể để phân tích vấn đề? Ngành này cần những người có tư duy hệ thống, nhìn ra được những nút thắt trong cả chuỗi để tối ưu.
- Linh hoạt và chịu được áp lực
Trong lĩnh vực logistics, thay đổi là điều thường xuyên. Bạn sẽ cần bình tĩnh khi đơn hàng trễ, xe kẹt đường, hàng hóa bị lỗi… và vẫn tìm được giải pháp trong giới hạn thời gian.
- Giao tiếp tốt và làm việc nhóm hiệu quả
Bạn phải thường xuyên làm việc với nhiều bộ phận: sản xuất, kho vận, kế toán, khách hàng và cả đối tác nước ngoài. Kỹ năng giao tiếp, thương lượng và hợp tác là điều không thể thiếu.
- Có khả năng ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh
Vì đặc thù ngành gắn với thương mại toàn cầu, việc sử dụng tiếng Anh để giao dịch, đọc tài liệu, trao đổi với khách hàng hay nhà cung cấp quốc tế là điều rất phổ biến.
Nếu bạn không quá giỏi sáng tạo, nhưng lại cực kỳ mạnh trong việc tổ chức, thực hiện, bám sát kế hoạch và giải quyết tình huống, thì đây có thể là con đường phát triển sự nghiệp lý tưởng.
Còn nếu bạn vẫn đang phân vân giữa các ngành, đừng ngần ngại khám phá thêm bài viết Nên học ngành gì để dễ xin việc sau khi ra trường? để có thêm góc nhìn thực tế!
7. Tương lai ngành và xu hướng phát triển
Trong bối cảnh thị trường liên tục thay đổi và chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng phức tạp, ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, từ vận hành thủ công sang tự động hóa, từ cục bộ sang toàn cầu hóa, từ truyền thống sang bền vững.
Xu hướng nổi bật định hình ngành trong tương lai
Ứng dụng công nghệ 4.0 và trí tuệ nhân tạo (AI)
Các công nghệ như IoT, AI, Blockchain, Big Data đang giúp doanh nghiệp dự báo nhu cầu chính xác hơn, theo dõi hàng hóa theo thời gian thực và tự động hóa hàng loạt quy trình trong kho, vận chuyển và giao nhận.
Chuyển đổi số chuỗi cung ứng
Từ quản lý thủ công bằng file excel sang hệ thống ERP tích hợp, các doanh nghiệp đang tăng tốc chuyển đổi số toàn bộ chuỗi vận hành, đòi hỏi nhân lực trẻ am hiểu công nghệ và có tư duy quản lý hiện đại.
Logistics xanh hướng tới phát triển bền vững
Giảm phát thải khí CO₂, tối ưu hành trình giao nhận, sử dụng bao bì thân thiện môi trường đang là xu hướng bắt buộc ở nhiều doanh nghiệp lớn. Đây sẽ là điểm cộng lớn nếu bạn quan tâm đến các giải pháp logistics thân thiện môi trường.
Toàn cầu hóa và chuỗi cung ứng linh hoạt
Sự đứt gãy chuỗi cung ứng trong đại dịch COVID-19 đã đặt ra yêu cầu mới: phải xây dựng hệ thống linh hoạt, có thể thích nghi nhanh với mọi biến động. Vì vậy, những người giỏi hoạch định, có khả năng phân tích rủi ro và đưa ra phương án dự phòng luôn được săn đón.
Cơ hội mở rộng không chỉ ở Việt Nam
Logistics không bị giới hạn trong biên giới quốc gia. Sinh viên ngành này hoàn toàn có thể hướng tới các vị trí toàn cầu, làm việc trong các tập đoàn đa quốc gia, hay thậm chí khởi nghiệp trong lĩnh vực logistics công nghệ cao.
Nếu bạn yêu thích sự chuyển động, muốn trở thành người đứng sau thành công của mọi giao dịch, thì đây chính là một ngành học giàu tiềm năng phát triển lâu dài.
8. Lời kết
Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng không chỉ là ngành học, mà còn là một cánh cửa bước vào thế giới của sự phối hợp hoàn hảo, quản lý hiệu quả và tư duy chiến lược.
Với tốc độ phát triển nhanh, nhu cầu nhân lực cao và mức thu nhập hấp dẫn, ngành này xứng đáng trở thành lựa chọn hàng đầu cho những ai yêu thích sự tổ chức, năng động và hội nhập.
Nếu bạn đang tìm kiếm một hướng đi vừa thiết thực, bền vững lại nhiều cơ hội vươn xa, đừng bỏ qua ngành Logistics. Bắt đầu từ hôm nay, bạn hoàn toàn có thể vạch ra lộ trình nghề nghiệp rõ ràng cho mình!
Đừng quên khám phá thêm các ngành học tiềm năng khác tại chuyên mục Ngành nghề của TrangEdu, hoặc tìm hiểu sâu hơn qua bài viết Tổng hợp các ngành học hot và xu hướng chọn ngành 2025 để có cái nhìn toàn diện trước khi quyết định nhé!
