Trong thế giới ngày càng phức tạp của chúng ta, việc hiểu và tối ưu hóa các hệ thống công nghiệp đang trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu này, tạo ra giải pháp cho các vấn đề liên quan đến hiệu suất, chất lượng và tính bền vững của các hệ thống công nghiệp.
Bài viết dưới đây sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp bao gồm khái niệm, thành phần, tố chất phù hợp, chương trình đào tạo, cơ hội nghề nghiệp và thách thức của ngành này.
1. Ngành Kỹ thuật hệ thống công nghiệp là gì?
Ngành Kỹ thuật hệ thống công nghiệp (Industrial Systems Engineering – ISE) là một lĩnh vực kỹ thuật chuyên về việc thiết kế, cải tiến và kiểm soát các hệ thống phức tạp để nâng cao hiệu suất, năng suất và chất lượng.
ISE tập trung vào việc tối ưu hóa quy trình sản xuất và dịch vụ thông qua việc sử dụng nguyên tắc, phương pháp và công cụ của kỹ thuật, toán học và khoa học máy tính.
Tầm quan trọng của ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp trong xã hội công nghiệp hóa hiện đại
Trong xã hội công nghiệp hóa hiện đại, ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp đóng một vai trò rất quan trọng:
- ISE giúp doanh nghiệp sản xuất hàng hóa và dịch vụ một cách hiệu quả và hiệu suất nhất, giảm lãng phí, nâng cao chất lượng, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh trong kinh doanh.
- Bằng cách áp dụng các kỹ thuật và công cụ từ ISE, các dịch vụ như y tế, tài chính, vận tải,… có thể cải thiện quy trình, giảm thời gian chờ đợi và nâng cao chất lượng dịch vụ.
- ISE giúp tạo ra các giải pháp kỹ thuật, giúp tiết kiệm năng lượng, giảm ô nhiễm và đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững.
- Trong môi trường kinh doanh ngày càng phức tạp, ISE cung cấp các công cụ để đối mặt với sự phức tạp này, từ quản lý chuỗi cung ứng đến việc xử lý dữ liệu lớn.
Ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp các giải pháp kỹ thuật cho nhiều vấn đề trong xã hội công nghiệp hiện đại.
2. Các thành phần chính của kỹ thuật hệ thống công nghiệp
Kỹ thuật hệ thống công nghiệp bao gồm nhiều thành phần chính, dưới đây là một số thành phần trong đó:
- Tối ưu hóa hệ thống: Mục tiêu chính của kỹ thuật hệ thống công nghiệp là tối ưu hóa các hệ thống sản xuất và dịch vụ. Điều này có thể bao gồm việc tối ưu hóa quy trình, tối ưu hóa vận hành và tối ưu hóa thiết kế sản phẩm.
- Quản lý chuỗi cung ứng: Chuỗi cung ứng là một hệ thống phức tạp liên quan đến nhiều bên liên quan, từ nhà cung cấp đến nhà sản xuất, nhà phân phối và người tiêu dùng. Kỹ thuật hệ thống công nghiệp giúp quản lý và tối ưu hóa quy trình chuỗi cung ứng.
- Kỹ thuật sản xuất: Một thành phần khác của kỹ thuật hệ thống công nghiệp là kỹ thuật sản xuất, bao gồm việc thiết kế, quản lý và cải tiến quy trình sản xuất.
- Kỹ thuật dịch vụ: Trong khi nhiều người nghĩ rằng kỹ thuật hệ thống công nghiệp chỉ liên quan đến sản xuất, thực tế nó cũng bao gồm cải thiện và tối ưu hóa dịch vụ. Điều này có thể bao gồm việc cải thiện hiệu suất của các dịch vụ như y tế, vận tải và tài chính.
- Quản lý dự án: Để đảm bảo rằng các dự án được thực hiện một cách hiệu quả và kịp thời, kỹ thuật hệ thống công nghiệp cũng bao gồm các kỹ năng quản lý dự án.
- Phân tích dữ liệu: Trong thời đại số hóa ngày nay, việc hiểu và phân tích dữ liệu là một yếu tố quan trọng. Kỹ thuật hệ thống công nghiệp sử dụng các phương pháp phân tích dữ liệu để hiểu rõ hơn về hệ thống và tìm ra cách tối ưu hóa chúng.
Những thành phần trên cùng với sự kết hợp của kiến thức từ các lĩnh vực khác như toán học, khoa học máy tính và kinh tế học tạo nên một bức tranh toàn diện của ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp.
3. Các tố chất phù hợp với ngành
Ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp yêu cầu một loạt các kỹ năng và tố chất cá nhân phù hợp. Dưới đây là một số điểm bạn nên có:
- Kỹ năng giải quyết vấn đề
- Kỹ năng phan tích dữ liệu
- Kỹ năng giao tiếp
- Khả năng làm việc nhóm
- Khả năng sáng tạo
- Tư duy có hệ thống
- Sự chăm chỉ và kiên trì
- Kỹ năng quản lý dự án, đội ngũ hoặc tài nguyên.
4. Chương trình đào tạo ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về những môn học trong 4 năm đại học ngành Kỹ thuật hệ thống công nghiệp, bạn có thể tham khảo chương trình đào tạo ngành học này của trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên.
Chi tiết chương trình như sau:
I. KIẾN THỨC GIÁO DỤC ĐẠI CƯƠNG |
Triết học Mác – Lênin |
Chủ nghĩa xã hội khoa học |
Pháp luật đại cương |
Tư tưởng Hồ Chí Minh |
Kinh tế chính trị Mác – Lênin |
Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam |
Tiếng Anh 1 – B1 |
Tiếng Anh 2 – B1 |
Tiếng Anh 3 – B1 |
Tin học đại cương |
Đại số tuyến tính |
Giải tích |
Xác suất thống kê |
Hàm biến phức và phép biến đổi Laplace |
Vật lý kỹ thuật |
An toàn lao động và bảo vệ môi trường |
Phương pháp tính và lập trình Matlab |
Hóa lý và bảo vệ kim loại |
Toán rời rạc |
Giáo dục thể chất 1 |
Giáo dục thể chất 2 |
Giáo dục thể chất 3 |
giáo dục quốc phòng |
Kỹ năng mềm |
Tâm lý học kỹ sư |
II. KIẾN THỨC GIÁO DỤC CHUYÊN NGÀNH |
Hình họa – Vẽ kỹ thuật |
Dung sai kỹ thuật đo |
Cơ học kỹ thuật |
Sức bền vật liệu |
Cơ sở thiết kế máy |
Đồ án cơ sở thiết kế máy |
Vật liệu học Cơ khí |
Kỹ thuật Điện |
Kỹ thuật nhiệt |
Kỹ thuật điều khiển tự động |
Thiết kế và mô phỏng hệ động lực |
Động lực học hệ nhiều vật |
Dao động kỹ thuật |
Công nghệ CAD 3D |
2. Kiến thức ngành |
Hệ thống công nghiệp |
Các phương pháp tối ưu hóa và ứng dụng |
Hệ thống và công cụ quản lý chất lượng |
Cơ sở công nghệ chế tạo máy |
Bảo dưỡng hệ thống công nghiệp |
Đồ gá |
Đồ án công nghệ chế tạo máy |
Tự động hóa quá trình sản xuất |
Công nghệ CNC |
Công nghệ CAM |
Máy công cụ và máy điều khiển số |
Thiết kế và phát triển sản phẩm |
Thiết kế thực nghiệm trong kỹ thuật |
3. Kiến thức chuyên ngành |
Chuyên ngành Thiết kế và điều khiển hệ thống thông minh |
Kỹ thuật cảm biến và đo lường |
Vi điều khiển |
Quản trị sản xuất và tác nghiệp |
Kỹ thuật điện tử |
Trí tuệ nhân tạo và ứng dụng |
Điện tử công suất và truyền động điện |
Đồ án thiết kế và điều khiển hệ thống công nghiệp |
Đồ án Kỹ thuật điện – điện tử |
Lập trình hệ nhúng và ứng dụng |
Công nghệ CAE |
Điều khiển lập trình PLC |
Kỹ thuật điều khiển thủy lực, khí nén |
Kỹ thuật xung – số |
Đo lường lao động và thiết kế công việc |
Nhận dạng tiếng nói và ứng dụng |
Hệ thồng sản xuất linh hoạt FMS và robot công nghiệp |
Thiết kế mặt bằng hệ thống công nghiệp |
Chuyên ngành Quản lý hệ thống công nghiệp |
Quản trị chuỗi cung ứng |
Hệ thống sản xuất tinh gọn |
Quản trị dự án |
Đồ án thiết kế và điều khiển hệ thống công nghiệp |
Đồ án công nghệ chế tạo máy |
Quản trị chiến lược |
Thiết kế mặt bằng hệ thống công nghiệp |
Lập kế hoạch kinh doanh |
Đo lường lao động và thiết kế công việc |
Hệ thống sản xuất linh hoạt FMS và robot công nghiệp |
Hệ thống sản xuất tích hợp CIM |
Công nghệ CAE |
Quản trị sản xuất và tác nghiệp |
Kỹ thuật điều khiển thủy lực, khí nén |
Kỹ thuật xung – số |
Nhận dạng tiếng nói và ứng dụng |
Cấu trúc dữ liệu và giải thuật |
4. Thực tập nghề nghiệp |
Chuyên ngành Thiết kế và điều khiển hệ thống thông minh |
Thực hành công nghệ CAD 2D |
Thực tập cắt gọt kim loại |
Thực hành thiết kế và mô phỏng mạch điện tử trên máy tính |
Thực tập công nghệ CNC |
Thực tập nhận thức CN ở XN |
Thực tập kỹ năng CN ở XN |
Thực hành thiết kế và mô phỏng hệ thống công nghiệp |
Thực tập tốt nghiệp |
Thực hành kỹ thuật điện |
Chuyên ngành Quản lý hệ thống công nghiệp |
Thực hành công nghệ CAD 2D |
Thực tập cắt gọt kim loại |
Thực tập công nghệ CNC |
Thực hành thiết kế và mô phỏng hệ thống công nghiệp |
Thực tập ở nhận thức CN ở XN |
Thực tập kỹ năng CN ở XN |
Thực tập tốt nghiệp |
Đồ án/khóa luận tốt nghiệp |
5. Học ngành Kỹ thuật hệ thống công nghiệp ở trường nào?
Các bạn có thể đăng ký xét tuyển ngành Kỹ thuật hệ thống công nghiệp tại các trường nào? Nên học ở trường nào và điểm chuẩn là bao nhiêu?
Các trường tuyển sinh ngành Kỹ thuật hệ thống công nghiệp năm 2023 như sau:
6. Các khối thi ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp
Ngành Kỹ thuật hệ thống công nghiệp có thể xét tuyển theo 1 trong các khối thi sau:
- Khối A00 (Toán, Vật lí, Hóa học)
- Khối A01 (Toán, Vật lí, Tiếng Anh)
- Khối D01 (Toán, Văn, Anh)
- Khối D07 (Toán, Hóa, Anh)
7. Công việc, cơ hội nghề nghiệp và mức lương ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp
Ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp mang lại nhiều lựa chọn nghề nghiệp khác nhau, phụ thuộc vào kỹ năng, học vấn và sở thích cá nhân của mỗi người.
Dưới đây là một số vị trí công việc phổ biến:
- Kỹ sư hệ thống công nghiệp: Làm việc tại các công ty sản xuất, logistics, dịch vụ, tư vấn để tối ưu hóa hệ thống sản xuất, quản lý chuỗi cung ứng, hoạt động của các bộ phận khác nhau trong tổ chức.
- Nhà tư vấn hệ thống: Làm việc cho các công ty tư vấn, giúp các tổ chức cải tiến hệ thống và quy trình làm việc, đưa ra giải pháp tối ưu hóa hiệu suất và lợi nhuận.
- Chuyên viên phân tích dữ liệu: Sử dụng các phương pháp thống kê và phân tích để giúp tổ chức hiểu rõ hơn về dữ liệu và tận dụng chúng để ra quyết định kinh doanh.
- Quản lý dự án: Làm việc với các nhóm dự án để đảm bảo rằng mọi thứ diễn ra như kế hoạch, bao gồm quản lý thời gian, ngân sách và nguồn lực.
- Chuyên viên quản lý chất lượng: Đảm bảo rằng các sản phẩm hoặc dịch vụ đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng cần thiết, cải tiến quy trình để giảm thiểu lỗi và nâng cao chất lượng.
Theo báo cáo lương của Payscale, mức lương bình quân của một kỹ sư hệ thống công nghiệp tại Việt Nam vào năm 2023 là từ 10 – 20 triệu đồng mỗi tháng.
Mức lương trên có thể thay đổi theo kinh nghiệm, vị trí công việc và địa điểm làm việc.
8. Các thách thức và khó khăn của ngành
Trong khi ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp mang lại nhiều cơ hội, nó cũng đưa ra những thách thức và khó khăn cụ thể. Dưới đây là một số điểm mà các kỹ sư và chuyên viên tỏng ngành này có thể phải đối mặt:
- Công nghệ đang thay đổi nhanh chóng, ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp không phải là ngoại lệ, việc cập nhật và áp dụng công nghệ mới trong công việc hàng ngày có thể đòi hỏi thời gian và nỗ lực đáng kể.
- Kỹ thuật hệ thống công nghiệp thường yêu cầu làm việc với lượng dữ liệu lớn, cần phải có khả năng phân tích và tìm ra giải pháp tối ưu dữ liệu từ đó. Điều này đòi hỏi kỹ năng phân tích cao và hiểu biết về các phương pháp thống kê.
- Kỹ thuật hệ thống công nghiệp thường liên quan đến việc đề xuất và thực hiện các thay đổi trong tổ chức. Quản lý dự thay đổi này, đặc biệt là việc thuyết phục người khác chấp nhận sự thay đổi có thể là một thách thức.
- Các dự án thường phải hoàn thành trong thời gian và ngân sách có hạn, điều này có thể tạo ra áp lực và đòi hỏi khả năng quản lý thời gian và tài nguyên hiệu quả.
- Trong nhiều lĩnh vực như sản xuất, y tế và vận tải, có những quy định và tiêu chuẩn cụ thể bạn cần tuân theo. Hiểu biết và tuân thủ những quy định này là một phần quan trọng của công việc.
- Do nhu cầu thay đổi của thị trường và công nghệ, người làm trong lĩnh vực này cần không ngừng nâng cao kỹ năng và kiến thức của mình để thích nghi với môi trường.
Dù có những thách thức nhưng với những kỹ năng phù hợp và thái độ chuyên nghiệp, các kỹ sư hệ thống công nghiệp có thể thành công trong ngành của họ.
9. Tương lai của ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp
Tương lai của ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp được dự báo là rất xán lạn, có nhiều cơ hội phát triển.
- Sự tiến bộ trong công nghệ như robot, AI, Big Data và IoT đang mở ra cơ hội mới cho ISE. Các kỹ sư trong lĩnh vực này có thể sử dụng công nghệ mới để tối ưu hóa quy trình, phân tích dữ liệu và đưa ra quyết định tốt hơn.
- Dù trong tình hình kinh tế tăng trưởng hay suy thoái, nhu cầu tối ưu hóa luôn tồn tại. Doanh nghiệp luôn cần tìm cách làm việc hiệu quả hơn, tiết kiệm chi phí và tăng lợi nhuận. Ngành ISE chuyên về việc tìm kiếm và ứng dụng những giải pháp tối ưu hóa như vậy.
- Với sự tăng trưởng của nhận thức về môi trường và bền vững, nhiều công ty đang tìm cách làm cho hoạt động của họ thân thiện với môi trường hơn. ISE có thể đóng một vai trò trong việc tìm ra cách để làm việc này một cách hiệu quả.
- Với bản chất của mình, ISE có thể áp dụng vào nhiều ngành công nghiệp khác nhau, từ sản xuất, dịch vụ y tế, quản lý chuooic cung ứng tới tài chính. Điều này tạo ra nhiều lựa chọn nghề nghiệp cho những người học và làm việc trong lĩnh vực này.
- Theo U.S. Bureau of Labor Statistics, nhu cầu về nghề kỹ sư hệ thống công nghiệp dự kiến sẽ tăng mạnh trong những năm tới và mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp.
Ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp đang và sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai. Với nhu cầu tăng cường hiệu suất, chất lượng và tính bền vững trong nhiều lĩnh vực công nghiệp, vai trò của kỹ sư hệ thống công nghiệp càng trở nên quan trọng hơn.
Dù đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn nhưng với kiến thức vững chắc, kỹ năng tốt và thái độ chuyên nghiệp, người làm trong lĩnh vực này có thể tận dụng nhiều cơ hội và đạt được thành công.
Dù bạn đang xem xét lựa chọn ngành học này hay đang làm việc trong lĩnh vực này, hi vọng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu hơn về ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp và tiềm năng của nó trong tương lai.