Trong kỷ nguyên của công nghệ 4.0, robot và trí tuệ nhân tạo là những từ đuợc nhắc tới rất nhiều, nó đã và đang dần chi phối nhiều mặt của con người.
Trong bài viết này, bạn sẽ có được một cái nhìn khách quan và tổng thể về ngành robot và trí tuệ nhân tạo cũng như hiểu thấu tầm quan trọng của nó trong thời đại ngày nay.
1. Ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo là gì?
Robot và trí tuệ nhân tạo là hai lĩnh vực quan trọng trong ngành công nghệ hiện đại.
Robot và máy móc, thường là hệ thống tự động có khả năng thực hiện một loạt các tác vụ. Các tác vụ này có thể được lập trình trước hoặc được điều khiển từ xa bởi con người.
Robot có thể hoạt động trong môi trường rất khác nhau, từ các nhà máy sản xuất đến vũ trụ. Các loại robot phổ biến bao gồm robot công nghiệp, robot dân dụng, robot y tế, robot nghiên cứu và dịch vụ.
Trí tuệ nhân tạo (AI) là một nhánh của khoa học máy tính tập trung vào việc tạo ra các hệ thống có khả năng thực hiện các tác vụ mà cần đến trí tuệ con người. Những tác vụ này bao gồm học máy, nhận dạng giọng nói, nhận dạng hình ảnh và lập kế hoạch.
Trí tuệ nhân tạo có thể được chia thành 3 loại chính: Trí tuệ nhân tạo hẹp (Narrow AI), Trí tuệ nhân tạo tổng quát (General AI) và Trí tuệ nhân tạo siêu hàng (Superintelligent AI).
Tầm quan trọng của ngành robot và trí tuệ nhân tạo trong xã hội hiện đại
Ngành robot và trí tuệ nhân tạo đang đóng một vai trò cực kì quan trọng trong xã hội hiện đại, giúp cải thiện hiệu suất và chất lượng cuộc sống.
- Robot và AI có thể giúp tăng năng suất bằng cách tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại, giảm thiểu lỗi và tiết kiệm thời gian. Chúng cũng có thể làm việc trong môi trường độc hại mà con người khó tiếp cận được.
- Robot và AI có thể tạo ra những đột phá trong y tế, từ việc giúp phát hiện bệnh tật sớm đến hỗ trợ trong các cuộc phẫu thuật. Trong lĩnh vực giáo dục, AI có thể hỗ trợ giáo dục cá nhân hóa và robot có thể giúp trẻ em tương tác và học hỏi trong môi trường an toàn.
- Ngành Robot và AI mang đến nhiều cơ hội kinh doanh và việc làm mới, tăng trưởng kinh tế qua việc tạo ra sản phẩm và dịch vụ giá trị cao.
Ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo đã và đang đóng góp một cách đáng kể cho sự phát triển của xã hội hiện đại.
2. Ứng dụng của Robot và Trí tuệ nhân tạo trong các lĩnh vực khác nhau
Ngành Robot và trí tuệ nhân tạo có thể ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau dưới đây:
- Sản xuất công nghiệp: Robot công nghiệp được sử dụng rộng rãi trong các nhà máy để thực hiện công việc tự động hóa như hàn, lắp ráp, đóng gói, kiểm tra chất lượng và vận chuyển hàng hóa.
- Y tế: Trí tuệ nhân tạo giúp việc chẩn đoán bệnh trong khi các robot y tế có thể thực hiện các công việc như chăm sóc bệnh nhân, hỗ trợ phẫu thuật.
- Giao thông và vận tải: AI đang thúc đẩy sự phát triển của xe tự lái, robot có thể được sử dụng trong các hệ thống vận chuyển hàng hóa tự động.
- Giáo dục: AI có thể hỗ trợ giáo dục cá nhân hóa và phân tích học sinh, còn robot có thể giúp trẻ em học cách tương tác và giao tiếp trong môi trường an toàn.
- Nghiên cứu khoa học: Robot và AI giúp thực hiện các thí nghiệm phức tạp, phân tích dữ liệu và đưa ra dự đoán chính xác.
3. Các tố chất phù hợp với ngành
Để học tập và làm việc tốt trong ngành robot và trí tuệ nhân tạo, bạn có thể cần có một số tố chất và kỹ năng dưới đây:
- Hiểu biết về một số ngôn ngữ lập trình như Python, Java, C++…
- Khả năng tư duy phân tích
- Có nền tảng cơ bản về toán học và khoa học máy tính.
- Có khả năng sáng tạo và tư duy đổi mới.
- Có kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm
- Có tính kiên trì, ham học hỏi.
4. Chương trình đào tạo ngành robot và trí tuệ nhân tạo
Để các bạn có thể hiểu rõ hơn về lộ trình cũng như những môn học chuyên ngành, chúng ta hãy cùng tham khảo qua về khung chương trình đào tạo ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo của trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM.
Chi tiết chương trình như sau:
| I. KIẾN THỨC GIÁO DỤC ĐẠI CƯƠNG |
| Triết học Mác – Lênin |
| Kinh tế chính trị Mác – Lênin |
| Chủ nghĩa xã hội khoa học |
| Tư tưởng Hồ Chí Minh |
| Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam |
| Pháp luật đại cương |
| Calculus I |
| Calculus II |
| Calculus III |
| Mathematical Statistics for Engineers |
| Applied Mathematics in Engineering |
| Physics 1 |
| Physics 2 |
| Physics – Laboratory 1 |
| General Chemistry for Engineers |
| Introduction to Robotics and Artificial Intelligence Engineering |
| Computer Programming 1 |
| Digital Techniques |
| Giáo dục thể chất 1 |
| Giáo dục thể chất 2 |
| Giáo dục thể chất 3 (Tự chọn) |
| Giáo dục quốc phòng |
| II. KIẾN THỨC GIÁO DỤC CHUYÊN NGHIỆP |
| 1. Kiến thức cơ sở nhóm ngành và ngành |
| Mechanical engineering drawing |
| Engineering Mechanics |
| Mechanics of materials (mechanical engineering) |
| Mechanisms and machine components design |
| Microcontroller |
| Sennors and Actuators |
| Automatic Control |
| Computer Programming 2 |
| Electrical and Electronics Engineering |
| 2. Kiến thức chuyên ngành (a) |
| Optimal Design of Robots |
| Big Data |
| Human Robot Interaction, VR and VA |
| Visual Geometry and Vision Machine |
| Artificial intelligence |
| Seminar on Industrial Demands (Robotics) |
| 2. Kiến thức chuyên ngành (HP thực hành xưởng, thực tập công nghiệp) |
| Practice of Automatic Control Systems |
| Basic Mechanical Practice |
| Practice of Micro-Processors and Embedded Systems |
| Practice of Robotics and Sennors |
| Practice of Artificial Intelligence |
| Pratice of Manufacturing Process Automation |
| Graduation Intership (ROBOT) |
| 3. Tốt nghiệp |
| Đề án môn học |
| Project of Robot Mechanical Design |
| Project of Robot Electronics – Control |
| Project of Robotics and AI |
| Khóa luận tốt nghiệp |
| Capstone Project |
5. Học ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo ở trường nào?
Hiện nay có khá nhiều trường đang đào tạo ngành học Robot và Trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên trong năm 2023 chỉ có 3 trường đại học dưới đây tuyển sinh ngành học này.
Các trường tuyển sinh ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo năm 2023 và điểm chuẩn mới nhất như sau:
| TT | Tên trường | Điểm chuẩn ngành |
| 1 | Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội | 24.54 |
| 2 | Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM | 26 |
| 3 | Trường Đại học Công nghệ TPHCM | 17 |
6. Các khối thi ngành robot và trí tuệ nhân tạo
Các tổ hợp môn bạn có thể sử dụng để đăng ký xét tuyển vào ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo của các trường trên như sau:
- Khối A00 (Toán, Vật lý, Hóa học)
- Khối A01 (Toán, Vật lý, Tiếng Anh)
- Khối D01 (Văn, Toán, tiếng Anh)
- Khối D90 (Toán, Khoa học tự nhiên, Tiếng Anh)
- Khối C01 (Văn, Toán, Vật lí)
7. Công việc, cơ hội nghề nghiệp và mức lương của ngành
Ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo đang ngày càng phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam và tạo ra nhiều cơ hội nghề nghiệp mới.
Công việc:
- Kỹ sư Robot: Lập trình, thiết kế và duy trì các hệ thống robot.
- Nhà phân tích dữ liệu/ Kỹ sư dữ liệu: Sử dụng Trí tuệ nhân tạo để phân tích và khai thác thông tin từ dữ liệu lớn.
- Nhà phát triển AI: Thiết kế và phát triển các hệ thống và ứng dụng sử dụng Trí tuệ nhân tạo.
- Kỹ sư phần mềm: Thiết kế và lập trình phần mềm cho robot và hệ thống Trí tuệ nhân tạo.
- Chuyên viên nghiên cứu AI: Thực hiện nghiên cứu để phát triển và cải tiến công nghệ Trí tuệ nhân tạo.
Cơ hội nghề nghiệp:
Có nhiều cơ hội nghề nghiệp trong lĩnh vực Robot và Trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam, từ các công ty công nghệ và sản xuất lớn đến các startup công nghệ. Với nhu cầu ngày càng tăng về tự động hóa và thông minh hóa, cơ hội để làm việc và phát triển trong ngành này là rất lớn.
Mức lương:
Mức lương trong ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam có sự biến động lớn, tùy thuộc vào vị trí công việc, kinh nghiệm và kỹ năng của ứng viên. Tuy nhiên, đây là một trong những ngành có mức thu nhập cao. Theo một báo cáo gần đây, mức lương trung bình cho một kỹ sư AI tại Việt Nam có thể từ 20 triệu đến 50 triệu đồng mỗi tháng, và có thể cao hơn đối với những vị trí cao cấp hoặc có kinh nghiệm nhiều.
Để tận dụng những cơ hội này, các sinh viên và những người đang làm việc trong ngành cần cập nhật liên tục kiến thức và kỹ năng, cũng như hiểu rõ xu hướng và yêu cầu của thị trường lao động.
8. Các thách thức và khó khăn của ngành
Mặc dù ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo đầy hứa hẹn, nhưng cũng gặp phải một số thách thức và khó khăn.
- Yêu cầu về kiến thức và kỹ năng: Để thành công trong ngành này, các kỹ sư cần có một nền tảng vững chắc về toán học, lập trình và khoa học máy tính. Điều này có thể tạo ra áp lực lớn, đặc biệt là cho những người mới bắt đầu.
- Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ: Ngành công nghệ luôn đổi mới và phát triển nhanh chóng. Điều này đòi hỏi những người làm trong ngành phải luôn cập nhật kiến thức và kỹ năng để không bị tụt hậu.
- Vấn đề về bảo mật và quyền riêng tư: Khi sử dụng Trí tuệ nhân tạo để phân tích và dự đoán dữ liệu, có thể phát sinh các vấn đề về bảo mật và quyền riêng tư. Việc bảo vệ dữ liệu và đảm bảo quyền riêng tư của người dùng là một thách thức lớn.
- Sự lo ngại về việc mất việc làm: Sự phát triển của Robot và Trí tuệ nhân tạo cũng tạo ra lo ngại về việc mất việc làm do tự động hóa. Dù có nhiều nghiên cứu cho rằng công nghệ sẽ tạo ra nhiều việc làm mới, nhưng vẫn còn nhiều thảo luận về vấn đề này.
- Đạo đức và quy định pháp lý: Có những thách thức về đạo đức và quy định pháp lý liên quan đến việc sử dụng Robot và Trí tuệ nhân tạo, như vấn đề về trách nhiệm khi có sự cố xảy ra với các hệ thống Trí tuệ nhân tạo, hay những mối quan tâm về AI siêu hạng có thể vượt qua con người.
Chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu và thảo luận về những thách thức này để tìm ra cách giải quyết phù hợp và đảm bảo phát triển bền vững của ngành.
9. Xu hướng tương lai của ngành robot và trí tuệ nhân tạo
Ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo đang trong quá trình phát triển nhanh chóng và có một số xu hướng chính sẽ tác động đến tương lai của ngành này.
- Robot hợp tác (Cobots): Cobots là loại robot được thiết kế để làm việc cùng con người trong một môi trường chung. Với công nghệ phát triển, chúng ta có thể mong đợi xem nhiều Cobots hơn nữa trong môi trường công nghiệp, giúp tăng cường năng suất và an toàn cho con người.
- Trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI): Trái với trí tuệ nhân tạo chuyên biệt (narrow AI) hiện tại, AGI là một hình thức AI có khả năng hiểu, học và áp dụng kiến thức trong một loạt các tác vụ, không chỉ trong một lĩnh vực cụ thể. Nó vẫn còn ở giai đoạn phát triển sớm, nhưng nếu thành công, nó có thể tạo ra một cuộc cách mạng trong ngành công nghệ.
- Sự phát triển của AI trong y tế: AI đang ngày càng được sử dụng rộng rãi trong ngành y tế, từ việc chẩn đoán bệnh, dự đoán tiến trình bệnh, cho đến việc hỗ trợ trong việc phẫu thuật.
- Trí tuệ nhân tạo dựa trên quyền riêng tư (Privacy-Preserving AI): Với những lo ngại về bảo mật và quyền riêng tư ngày càng tăng, việc phát triển AI có thể xử lý dữ liệu mà không cần tiết lộ thông tin cá nhân đang trở nên quan trọng.
- AI đạo đức và quy định pháp lý: Với việc AI ngày càng có vai trò quan trọng trong xã hội, các quy định về AI đạo đức và quy định pháp lý sẽ ngày càng được chú trọng. Điều này bao gồm cả việc thiết lập các nguyên tắc đạo đức cho AI và đảm bảo rằng AI được sử dụng một cách an toàn và công bằng.
Những xu hướng này đều cho thấy ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo sẽ tiếp tục phát triển và tác động đến mọi khía cạnh của cuộc sống.
Tóm lại, ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo đang mở ra những cơ hội nghề nghiệp mới mẻ và hứa hẹn, nhưng cũng không thiếu thách thức và khó khăn. Để tận dụng tối đa những cơ hội này, chúng ta cần hiểu rõ và tiếp tục cập nhật kiến thức về công nghệ, nhận biết và chuẩn bị cho các thách thức có thể gặp phải. Cùng với sự phát triển của ngành, chúng ta cần thảo luận và tìm ra giải pháp cho các vấn đề đạo đức, bảo mật và quy định pháp lý liên quan đến việc sử dụng Robot và AI. Với những tiến bộ không ngừng trong công nghệ, tương lai của ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo chắc chắn sẽ còn nhiều điều thú vị và đầy hứa hẹn.
