Ngành Du lịch sinh thái (mã 7850104) đang trở thành xu hướng nổi bật trong bối cảnh phát triển bền vững và nhu cầu trải nghiệm thiên nhiên ngày càng tăng.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ Du lịch sinh thái là gì, học những gì, cơ hội nghề nghiệp ra sao và trường nào đang đào tạo ngành này.
1. Du lịch sinh thái là gì?
Du lịch sinh thái (Ecotourism) là một loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên, gắn liền với việc bảo tồn tài nguyên, tôn trọng văn hóa bản địa và mang lại lợi ích cho cộng đồng địa phương.
Điểm khác biệt lớn nhất so với các loại hình du lịch khác chính là tính giáo dục, mỗi chuyến đi không chỉ dừng ở trải nghiệm, mà còn giúp du khách nâng cao nhận thức về môi trường và phát triển bền vững.
Luật Du lịch Việt Nam 2017 nhấn mạnh: du lịch sinh thái phải dựa vào thiên nhiên, gắn với bản sắc văn hóa cộng đồng, có sự tham gia của người dân và hướng đến bảo vệ môi trường. Như vậy, có thể thấy đây không chỉ là xu hướng toàn cầu, mà còn là một chiến lược phát triển bền vững tại Việt Nam.
Đặc điểm cốt lõi của du lịch sinh thái:
- Dựa trên các hệ sinh thái tự nhiên như rừng, vườn quốc gia, khu bảo tồn, sông, hồ, biển đảo.
- Hướng tới giáo dục, diễn giải môi trường cho du khách và cộng đồng.
- Gắn liền với sự tham gia và hưởng lợi của người dân địa phương.
- Nhấn mạnh yếu tố bảo tồn, tránh khai thác quá mức, quản lý theo năng lực chịu tải của điểm đến.
Trong bối cảnh toàn cầu đang quan tâm mạnh mẽ đến du lịch bền vững, du lịch sinh thái trở thành điểm nhấn cho ngành du lịch Việt Nam. Đây là loại hình vừa mang lại lợi ích kinh tế, vừa góp phần bảo vệ môi trường và giữ gìn văn hóa bản địa.
Xem thêm: Ngành Tài nguyên và Du lịch sinh thái là gì? để hiểu rõ hơn sự khác biệt và mối quan hệ giữa du lịch sinh thái và du lịch bền vững.
2. Mã ngành, tổ hợp, phương thức tuyển sinh
Ngành Du lịch sinh thái hiện được một số trường đại học tại Việt Nam đưa vào giảng dạy với mã ngành 7850104. Đây là ngành học khá mới nhưng ngày càng thu hút sự quan tâm của thí sinh nhờ tính ứng dụng thực tế cao, cơ hội nghề nghiệp rộng mở và phù hợp với xu hướng phát triển bền vững toàn cầu.
Tổ hợp xét tuyển phổ biến
- A01 (Toán, Lý, Tiếng Anh)
- C00 (Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý)
- C01 (Ngữ văn, Toán, Lý)
- D01 (Ngữ văn, Toán, Tiếng Anh)
Ngoài ra, một số trường còn mở thêm tổ hợp D10 (Toán, Địa, Tiếng Anh), D14 (Văn, Sử, Tiếng Anh), D15 (Văn, Địa, Tiếng Anh) để mở rộng cơ hội.
Tham khảo thêm: Danh sách các khối thi đại học mới nhất
Phương thức tuyển sinh
- Xét điểm thi THPT Quốc gia: hình thức truyền thống, được đa số trường áp dụng.
- Xét học bạ THPT: tính điểm trung bình lớp 12 hoặc cả 3 năm học.
- Xét điểm kỳ thi đánh giá năng lực: chủ yếu tại các trường ĐHQG Hà Nội, ĐHQG TP.HCM.
- Xét tuyển kết hợp: ưu tiên cho thí sinh có chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế (IELTS, TOEFL…), học sinh giỏi quốc gia hoặc đạt giải học sinh giỏi cấp tỉnh.
Với nhiều tổ hợp và phương thức khác nhau, ngành Du lịch sinh thái mở rộng cơ hội cho thí sinh ở nhiều khối học, từ tự nhiên, xã hội đến ngoại ngữ.
3. Chương trình đào tạo ngành Du lịch sinh thái
Chương trình đào tạo ngành Du lịch sinh thái thường kéo dài 4 năm (khoảng 130 tín chỉ), được thiết kế theo hướng liên ngành, kết hợp giữa du lịch, môi trường, quản lý tài nguyên và giáo dục cộng đồng. Sinh viên không chỉ học lý thuyết mà còn có nhiều chuyến thực địa, thực tập tại vườn quốc gia, khu bảo tồn, khu du lịch cộng đồng để rèn kỹ năng nghề nghiệp.
Khối kiến thức nền tảng
- Sinh thái học đại cương, Tài nguyên thiên nhiên & Môi trường.
- Văn hóa – dân tộc học, Địa lý du lịch.
- Luật Du lịch và chính sách phát triển bền vững.
- Kinh tế du lịch và quản lý điểm đến.
Học phần chuyên ngành
- Thiết kế sản phẩm du lịch sinh thái: xây dựng tour, tuyến gắn với bảo tồn thiên nhiên.
- Diễn giải và giáo dục môi trường: truyền đạt kiến thức, nâng cao nhận thức cho du khách và cộng đồng.
- Quản lý điểm đến sinh thái: tổ chức, điều phối hoạt động tại vườn quốc gia, khu bảo tồn.
- Quản lý năng lực chịu tải: kiểm soát số lượng khách để tránh tác động xấu tới môi trường.
- Quản trị rủi ro và an toàn trong du lịch sinh thái.
- Marketing du lịch sinh thái & xúc tiến điểm đến.
Thực hành, thực tập
- Field trip tại các vườn quốc gia/khu bảo tồn để khảo sát và thiết kế sản phẩm thực tế.
- Thực tập doanh nghiệp tại công ty du lịch, khu nghỉ dưỡng sinh thái.
- Khóa luận tốt nghiệp/đồ án: đề tài thường gắn với giải pháp phát triển du lịch bền vững, quy hoạch tuyến sinh thái hoặc chiến lược marketing điểm đến.
Chuẩn đầu ra
- Kiến thức: am hiểu sinh thái, du lịch, quản lý tài nguyên, chính sách bền vững.
- Kỹ năng nghề: thiết kế tour sinh thái, quản lý điểm đến, lập kế hoạch bảo tồn, giáo dục cộng đồng.
- Kỹ năng công nghệ: sử dụng GIS, phân tích dữ liệu du lịch, truyền thông số.
- Thái độ: trách nhiệm xã hội, tôn trọng tự nhiên, ý thức phát triển bền vững.
Xem thêm: Ngành Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành để thấy rõ sự khác biệt với Du lịch sinh thái trong nội dung đào tạo và hướng nghề nghiệp.
4. Chuẩn mực quốc tế & chống greenwashing trong Du lịch sinh thái
Du lịch sinh thái là ngành xanh nhưng không phải mọi hoạt động gắn mác sinh thái đều thực sự bền vững. Trên thế giới đã có những bộ chuẩn mực quốc tế giúp phân biệt hoạt động đúng nghĩa với các trường hợp greenwashing.
Nguyên tắc quốc tế về Du lịch sinh thái
- Theo TIES (The International Ecotourism Society): du lịch sinh thái phải dựa vào thiên nhiên, bảo tồn môi trường, mang lại lợi ích cho cộng đồng và có yếu tố giáo dục/diễn giải cho du khách.
- Tiêu chuẩn GSTC (Global Sustainable Tourism Council): khung đánh giá bền vững toàn cầu, gồm 4 trụ cột: quản trị bền vững, tác động kinh tế, xã hội, bảo tồn văn hóa, và bảo vệ môi trường. Đây là nền tảng để nhiều khu, điểm du lịch sinh thái trên thế giới được công nhận và chứng nhận.
Greenwashing trong du lịch sinh thái
Greenwashing là tình trạng doanh nghiệp gắn nhãn “xanh”, “sinh thái” để thu hút khách hàng nhưng thực chất hoạt động lại không đáp ứng các tiêu chuẩn bảo tồn hay phát triển bền vững. Ví dụ: xây dựng resort ngay trong vùng lõi khu bảo tồn nhưng vẫn quảng bá là eco resort, hay tour đông khách vượt quá khả năng chịu tải của môi trường.
Cách tiếp cận đúng để tránh greenwashing
- Thực hiện giới hạn số lượng khách theo năng lực chịu tải sinh thái.
- Cam kết chia sẻ lợi ích với cộng đồng địa phương, tạo việc làm và bảo tồn văn hóa bản địa.
- Đảm bảo hoạt động giáo dục, diễn giải cho cả du khách và nhân viên.
- Ứng dụng công nghệ giám sát (ví dụ: GIS, phần mềm theo dõi tác động) để minh bạch dữ liệu môi trường.
- Hướng tới các chứng chỉ quốc tế (GSTC, EarthCheck, Travelife…) để khẳng định uy tín.
Nhờ những chuẩn mực này, ngành Du lịch sinh thái không chỉ dừng ở khái niệm đi du lịch trong thiên nhiên, mà còn trở thành một chiến lược phát triển bền vững, chống lại các hoạt động thiếu trách nhiệm với môi trường.
5. Cơ hội việc làm sau tốt nghiệp ngành Du lịch sinh thái
Với xu hướng du lịch gắn liền thiên nhiên và phát triển bền vững, cơ hội việc làm dành cho sinh viên ngành Du lịch sinh thái ngày càng rộng mở. Sau khi ra trường, cử nhân có thể lựa chọn nhiều hướng đi khác nhau, từ cơ quan nhà nước, doanh nghiệp đến các tổ chức quốc tế.
Cơ quan quản lý và bảo tồn
- Làm việc tại Sở Du lịch, Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch, Ban quản lý vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên.
- Tham gia xây dựng chính sách, quy hoạch du lịch sinh thái và giám sát các hoạt động khai thác tài nguyên.
Doanh nghiệp du lịch và khu sinh thái
- Chuyên viên thiết kế sản phẩm du lịch sinh thái, quản lý điểm đến, điều phối hoạt động trong khu du lịch sinh thái, resort xanh.
- Hướng dẫn viên, điều hành tour tại các công ty du lịch trong và ngoài nước.
- Chuyên viên marketing, truyền thông cho các khu nghỉ dưỡng, dự án du lịch bền vững.
Dự án phát triển cộng đồng và tổ chức quốc tế
- Làm việc trong các dự án của NGO, tổ chức quốc tế (WWF, UNDP, IUCN…) về bảo tồn, phát triển du lịch cộng đồng, ứng phó biến đổi khí hậu.
- Chuyên gia tư vấn cho các chương trình phát triển xanh và sinh kế bền vững.
Nghiên cứu và giảng dạy
- Giảng viên ngành Du lịch sinh thái, Du lịch bền vững tại các trường cao đẳng, đại học.
- Nghiên cứu viên tại viện, trung tâm chuyên về du lịch, môi trường và tài nguyên.
Có thể thấy, sinh viên ngành Du lịch sinh thái có nhiều lựa chọn nghề nghiệp đa dạng, vừa ổn định, vừa có khả năng phát triển lâu dài trong bối cảnh toàn cầu ngày càng ưu tiên du lịch bền vững.
6. Ai nên chọn ngành Du lịch sinh thái?
Ngành Du lịch sinh thái không chỉ phù hợp với những bạn yêu thích du lịch, mà còn dành cho những ai có đam mê với thiên nhiên, bảo tồn và phát triển cộng đồng. Đây là lựa chọn đúng đắn cho những bạn muốn theo đuổi một sự nghiệp vừa mang lại giá trị cá nhân, vừa đóng góp cho xã hội.
- Người yêu thiên nhiên, thích khám phá ngoài trời: phù hợp với công việc khảo sát, hướng dẫn tour sinh thái, làm việc tại vườn quốc gia, khu bảo tồn.
- Người quan tâm đến bảo tồn và phát triển bền vững: mong muốn cân bằng giữa khai thác du lịch và bảo vệ tài nguyên, văn hóa bản địa.
- Người thích giao tiếp và truyền cảm hứng: phù hợp với vai trò hướng dẫn viên, diễn giải môi trường, truyền thông giáo dục cộng đồng.
- Người có tư duy quản lý, phân tích: hứng thú với quy hoạch, quản lý điểm đến, marketing du lịch sinh thái và xây dựng chiến lược phát triển xanh.
- Người định hướng nghề nghiệp gắn với quốc tế: có khả năng ngoại ngữ, muốn tham gia dự án NGO hoặc tổ chức toàn cầu về du lịch bền vững.
Có thể nói, Du lịch sinh thái là ngành dành cho những bạn trẻ mong muốn biến đam mê thiên nhiên thành sự nghiệp, đồng thời góp phần gìn giữ môi trường và văn hóa cho các thế hệ sau.
Xem thêm: Ngành Quản lý tài nguyên và môi trường – một lựa chọn gần gũi, cũng hướng đến phát triển bền vững nhưng thiên nhiều về quản lý tài nguyên.
7. Danh sách các trường tuyển sinh ngành Du lịch sinh thái
| TT | Mã trường | Tên trường | Điểm chuẩn ngành |
| 1 | LNH | Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam | 16 |
| 2 | CDD6102 | Trường Cao đẳng Cộng đồng Cà Mau | |
| 3 | Hiện chưa có thêm trường nào tuyển sinh ngành Du lịch sinh thái hoặc quay lại tuyển sinh ngành học này. | ||
