Trong thời đại kết nối vạn vật và chuyển đổi số mạnh mẽ, ngành Kỹ thuật Điện tử – Viễn thông đang giữ vai trò then chốt trong việc xây dựng hạ tầng công nghệ hiện đại. Đây là ngành học dành cho những người yêu công nghệ, thích khám phá hệ thống truyền dẫn, cảm biến và thiết bị thông minh.
Bài viết này sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện về ngành: từ chương trình đào tạo, cơ hội việc làm, các trường đào tạo uy tín đến những tố chất cần có để theo đuổi con đường nghề nghiệp này.
1. Ngành Kỹ thuật Điện tử – Viễn thông là gì?
Ngành Kỹ thuật Điện tử – Viễn thông (Electronics and Telecommunications Engineering) là ngành học chuyên sâu về thiết kế, khai thác và vận hành các hệ thống điện tử và mạng truyền dẫn hiện đại.
Từ việc phát triển vi mạch điều khiển, thiết bị thông minh, thiết bị y sinh cho đến các hệ thống viễn thông như mạng 5G, truyền hình kỹ thuật số, vệ tinh viễn thông, tất cả đều là sân chơi của kỹ sư điện tử – viễn thông.
Điểm nổi bật của ngành này là tính ứng dụng cực kỳ cao và không giới hạn lĩnh vực. Bạn có thể tìm thấy dấu ấn của kỹ sư viễn thông ở mọi nơi: trong chiếc điện thoại thông minh bạn cầm mỗi ngày, trong các hệ thống định vị GPS, trong bệnh viện thông minh hay những con chip điều khiển ô tô tự lái.
Không chỉ vậy, ngành còn đóng vai trò quan trọng trong các xu hướng tương lai như AI trên thiết bị (AI on device), Edge Computing, hay bảo mật mạng lưới cảm biến thông minh.
Xem thêm: Ngành Công nghệ Kỹ thuật Máy tính: Khi thiết bị thông minh trở thành bộ não số trong kỷ nguyên AI.
Và nếu bạn đang tự hỏi: “Ngành này có gì hấp dẫn và có phải dành cho mình?”, hãy tiếp tục khám phá các phần sau, bạn sẽ biết rõ ngành này học gì, làm gì và đi đâu để thành công với lĩnh vực đầy triển vọng này.
2. Chương trình đào tạo ngành Kỹ thuật Điện tử – Viễn thông
Chương trình đào tạo ngành Kỹ thuật Điện tử – Viễn thông tại các trường đại học hiện nay được thiết kế theo hướng kết hợp cả lý thuyết nền tảng và thực hành công nghệ, giúp sinh viên vừa có tư duy hệ thống, vừa vững tay nghề.
Cấu trúc chương trình thường kéo dài 4 đến 4,5 năm, chia làm các học phần chính như sau:
Kiến thức cơ sở ngành trang bị nền tảng toán, lý kỹ thuật và tư duy công nghệ:
- Toán kỹ thuật, Xác suất thống kê
- Vật lý đại cương, Vật lý điện tử
- Mạch điện, Mạch điện tử
- Lý thuyết tín hiệu và hệ thống
- Cấu trúc máy tính & vi xử lý
Kiến thức chuyên ngành giúp sinh viên làm chủ các công nghệ điện tử – viễn thông hiện đại:
- Kỹ thuật số và xử lý tín hiệu số (DSP)
- Hệ thống viễn thông, truyền dẫn tín hiệu
- Kỹ thuật anten, truyền sóng & thiết kế mạng không dây
- Mạng máy tính & truyền thông đa phương tiện
- IoT, hệ thống nhúng & công nghệ cảm biến
Thực hành – thí nghiệm – đồ án
- Làm việc với phòng lab chuyên dụng, thiết bị đo lường và phần mềm mô phỏng
- Thực hiện các đồ án thiết kế mạch, lập trình điều khiển, mô phỏng hệ thống truyền dẫn
- Tham gia các dự án nghiên cứu, sáng chế, sản phẩm khởi nghiệp cùng giảng viên hoặc doanh nghiệp
Thực tập & tốt nghiệp
Sinh viên được đưa đi thực tập tại các doanh nghiệp công nghệ – viễn thông, tập đoàn sản xuất thiết bị, các trung tâm nghiên cứu lớn như:
- VNPT, Viettel, Mobifone, Samsung, FPT, Intel, Keysight Technologies…
- Hoàn thành khóa luận tốt nghiệp, hoặc lựa chọn học hướng nghiên cứu để tiếp tục lên cao học
Chương trình học mang tính liên ngành cao, có khả năng mở rộng linh hoạt sang AI, mạng máy tính, tự động hóa, điện tử y sinh, giúp sinh viên không chỉ làm chuyên môn mà còn có thể khởi nghiệp sáng tạo hoặc học tiếp Thạc sĩ – Tiến sĩ ở trong và ngoài nước.
3. Cơ hội và triển vọng nghề nghiệp của ngành
Không phải ngẫu nhiên mà ngành Kỹ thuật Điện tử – Viễn thông được đánh giá là một trong những lĩnh vực kỹ thuật có biên độ ứng dụng rộng và nhu cầu nhân lực tăng trưởng ổn định trong suốt nhiều năm qua.
Khi các quốc gia đẩy mạnh hạ tầng số, chuyển đổi số và AI hóa sản xuất – dịch vụ, kỹ sư điện tử – viễn thông là nhân tố không thể thiếu.
Những công việc bạn có thể làm sau khi ra trường
Sinh viên tốt nghiệp ngành Kỹ thuật Điện tử – Viễn thông có thể tham gia vào nhiều lĩnh vực khác nhau:
- Thiết kế, phát triển và bảo trì hệ thống điện tử, vi mạch tại các công ty sản xuất thiết bị (Samsung, Foxconn, Intel…)
- Làm việc tại các tập đoàn viễn thông như Viettel, VNPT, Mobifone ở mảng hạ tầng truyền dẫn, tối ưu mạng, kỹ thuật truyền dẫn
- Chuyên viên IoT hoặc hệ thống nhúng tại các doanh nghiệp công nghệ, startup hoặc dự án ứng dụng cảm biến – điều khiển thông minh
- Nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực mạng truyền thông, trí tuệ nhân tạo ứng dụng thiết bị tại viện nghiên cứu hoặc công ty R&D
- Chuyên viên kỹ thuật, kỹ sư tích hợp hệ thống cho các hệ thống radar, hàng không, quốc phòng – an ninh, y tế công nghệ cao
Xem thêm: Top 05 ngành kỹ thuật hot nhất hiện nay
Triển vọng nghề nghiệp trong 5-10 năm tới
Theo báo cáo của TopDev và Bộ TT&TT, Việt Nam cần hơn 150.000 nhân lực công nghệ cao/năm, trong đó kỹ sư viễn thông – thiết bị – truyền thông chiếm tỉ trọng lớn.
Mức lương khởi điểm khá cao, trung bình từ 10-15 triệu/tháng cho sinh viên mới ra trường biết sử dụng phần mềm mô phỏng (HFSS, MATLAB, ADS…) hoặc làm được các mạch IoT, vi xử lý.
Khả năng chuyển việc liên ngành tốt, có thể mở rộng sang AI, lập trình nhúng, an ninh mạng, chuyển đổi số, điều khiển tự động…
Tham khảo thêm: Ngành An toàn thông tin: Ngành học về bảo mật hot nhất hiện nay
4. Học ngành Kỹ thuật Điện tử – Viễn thông ở đâu?
Việc lựa chọn trường đào tạo là yếu tố quyết định chất lượng hành trang nghề nghiệp của bạn. Ngành Kỹ thuật Điện tử – Viễn thông được giảng dạy rộng rãi tại nhiều trường đại học trên cả nước, với chương trình học cập nhật công nghệ mới, môi trường học hiện đại và cơ hội thực tập thực tế tại các doanh nghiệp lớn.
Các trường đại học đào tạo ngành Điện tử – Viễn thông uy tín
- Đại học Bách khoa Hà Nội: Nơi đào tạo kỹ sư hàng đầu cả nước, có khoa Điện – Điện tử nổi tiếng với chương trình học sâu, mạnh thực hành.
- Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (PTIT): Chuyên đào tạo nhân lực cho ngành viễn thông, công nghệ thông tin, gắn kết chặt chẽ với VNPT, Viettel…
- Đại học Công nghệ – ĐHQGHN: Mạnh về nghiên cứu công nghệ cao, các hướng mới như mạng thông minh, điện tử y sinh, AI tích hợp cảm biến.
- Đại học Giao thông Vận tải, Đại học Điện lực, Đại học Mỏ – Địa chất, v.v.
- Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng: Có chương trình kỹ thuật điện – điện tử tiên tiến, hợp tác quốc tế rộng.
- Đại học Sư phạm Kỹ thuật – Đại học Huế: Chú trọng thực hành, có hợp tác với các doanh nghiệp khu công nghệ cao miền Trung.
- Đại học Bách khoa TP.HCM – ĐHQG HCM: Một trong những trường kỹ thuật đầu ngành, nổi bật về nghiên cứu ứng dụng và chuyển giao công nghệ.
- Đại học Công nghệ Thông tin – ĐHQG HCM: Mạnh về điện tử – viễn thông tích hợp CNTT, các hướng phát triển thiết bị thông minh.
- Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM, Đại học Công nghiệp TP.HCM, Đại học Giao thông Vận tải TP.HCM…
5. Ai phù hợp với ngành Kỹ thuật Điện tử – Viễn thông?
Ngành Kỹ thuật Điện tử – Viễn thông không chỉ dành cho những người giỏi Toán – Lý hay biết lập trình. Để thành công trong lĩnh vực này, bạn cần hội tụ nhiều yếu tố về tư duy, tính cách, và kỹ năng mềm, vì đây là một ngành đa lĩnh vực, biến đổi nhanh và yêu cầu khả năng thích nghi cao.
Những tố chất cần có
Trước khi lựa chọn theo học, bạn hãy tự đánh giá bản thân xem liệu mình có những đặc điểm sau:
- Đam mê công nghệ và thích khám phá: Nếu bạn yêu thích mày mò thiết bị điện tử, vi mạch, các hệ thống truyền dẫn, tín hiệu… thì đây chính là địa hạt của bạn.
- Tư duy logic, phản xạ kỹ thuật tốt: Việc phân tích tín hiệu, lập trình hệ thống nhúng hay thiết kế mạch đòi hỏi đầu óc nhạy bén và tư duy hệ thống.
- Kiên nhẫn, tỉ mỉ và chịu được áp lực: Làm việc với mạch điện tử, mô phỏng tín hiệu hay triển khai mạng cần độ chính xác cao và khả năng tập trung trong thời gian dài.
- Khả năng tự học và cập nhật công nghệ: Ngành này biến động liên tục, từ 4G sang 5G, rồi 6G, từ điện tử truyền thống đến hệ thống IoT. Nếu bạn không chịu học hỏi liên tục, rất dễ bị đào thải.
Ai không nên theo ngành này?
- Người ngại thay đổi, không thích cập nhật công nghệ.
- Người không chịu được áp lực deadline hoặc công việc cần nhiều giờ ngồi trước thiết bị.
- Người muốn làm việc an toàn, đều đều và không thích nghiên cứu chuyên sâu.
Gợi ý tìm hiểu thêm: Ngành Robot và Trí tuệ nhân tạo: Ngành học kỹ thuật và sáng tạo tương lai
6. Kết luận bài viết
Ngành Kỹ thuật Điện tử – Viễn thông không còn đơn thuần là ngành học gắn liền với dây dợ, mạch điện hay cột sóng. Trong kỷ nguyên số, đây là một mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái công nghệ hiện đại, góp phần xây dựng nền tảng cho các ngành công nghiệp 4.0 như IoT, AI, thành phố thông minh và viễn thông thế hệ mới.
Lựa chọn theo học ngành này không chỉ là quyết định đầu tư vào một lĩnh vực có nhu cầu nhân lực cao, mà còn là hành trình khám phá một thế giới công nghệ năng động, đầy thử thách và sáng tạo.
Nếu bạn là người đam mê công nghệ, không ngừng học hỏi, thích khám phá những điều chưa biết trong thế giới kỹ thuật thì đây chính là ngành dành cho bạn!
Tham khảo thêm các ngành liên quan tại Trang Edu: Ngành Kỹ thuật điều khiển và tự động hóa – nền tảng của công nghiệp thông minh
