Ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu, một ngành không quá xa lạ nhưng đầy thú vị và tiềm năng. Đây là một trụ cột quan trọng của ngành công nghiệp chế tạo, liên quan trực tiếp đến việc sản xuất hàng loạt các sản phẩm từ nhựa, kim loại, gốm sứ và nhiều nguyên liệu khác.
Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu, từ lý thuyết đến thực tế, từ khía cạnh kỹ thuật đến khía cạnh nhân lực, từ những thách thức hiện tại đến xu hướng tương lai.
1. Ngành Công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu là gì?
Ngành Công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu là một lĩnh vực trong kỹ thuật cơ khí, chuyên về việc thiết kế và chế tạo các khuôn mẫu để tạo ra các sản phẩm cơ khí hoặc nhựa theo hình dạng và kích cỡ cần thiết.
Khuôn mẫu thường được sử dụng trong các quá trình sản xuất hàng loạt như đúc, ép, cắt hay dập, giúp cho việc sản xuất được nhanh chóng, chính xác và hiệu quả.
Ngành Công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu có mã ngành xét tuyển đại học là 7519002.
Tầm quan trọng của ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu
Ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu có vai trò quan trọng vì nó đóng góp vào nhiều lĩnh vực công nghiệp khác nhau, Đặc biệt, trong thời đại công nghiệp 4.0, nhu cầu về khuôn mẫu ngày càng cao để tạo ra các sản phẩm phức tạp với độ chính xác cao.
- Khuôn mẫu được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, từ ngành công nghiệp ô tô, hàng không đến điện tử, điện máy, thậm chí là trong ngành y tế và công nghiệp thực phẩm.
- Ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu cũng đóng góp lớn vào nền kinh tế bởi nó tạo ra những sản phẩm chất lượng cao, giúp các doanh nghiệp nâng cao năng lượng cạnh tranh và mở rộng thị trường.
- Ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu cũng thúc đẩy sự phát triển của công nghệ với việc ứng dụng các công nghệ hiện đại như CAD/CAM, cắt CNC, EDM, in 3D… vào việc thiết kế và chế tạo khuôn mẫu.
2. Các hình thức kỹ thuật khuôn mẫu
Ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu bao gồm nhiều hình thức kỹ thuật khác nhau, phụ thuộc vào loại sản phẩm cần sản xuất và quy trình sản xuất sử dụng.
Dưới đây là một số hình thức kỹ thuật phổ biến:
- Kỹ thuật khuôn mẫu đúc: Hình thức sử dụng khuôn mẫu để tạo hình dạng cho chất liệu lỏng hoặc bột như kim loại, nhựa, thủy tinh, gốm… Khi chất liệu nguội hoặc khô, nó sẽ giữ được hình dạng của khuôn.
- Kỹ thuật khuôn mẫu ép nhựa: Nhựa nóng chảy sẽ được ép vào khuôn để tạo ra các sản phẩm với hình dạng và kích cỡ cần thiết.
- Kỹ thuật khuôn mẫu cắt gọt: Hình thức sử dụng khuôn mẫu để định hình cho việc cắt, gọt các chất liệu cứng như kim loại, gỗ…
3. Công nghệ hiện đại học ngành kỹ thuật khuôn mẫu
Ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu không ngừng tiến bộ và ứng dụng những công nghệ hiện đại vào quá trình thiết kế và sản xuất. Dưới đây là một số công nghệ phổ biến:
- Công nghệ CAD/CAM/CAE: Những công cụ thiết kế và sản xuất kỹ thuật số giúp tạo ra mô hình 3D của sản phẩm và lập trình quy trình sản xuất khuôn mẫu.
- Công nghệ cắt CNC, EDM: Những phương pháp gia công kỹ thuật số cho phép chế tạo khuôn mẫu với độ chính xác cao.
- Công nghệ in 3D: Công nghệ cho phép tạo ra khuôn mẫu nhanh chóng từ mô hình 3D, phù hợp cho việc sản xuất theo đơn đặt hàng hoặc sản xuất hàng loạt với số lượng nhỏ.
4. Các tố chất phù hợp với ngành
Ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu đòi hỏi nhiều kỹ năng và tố chất đặc thù để phát triển và thành công. Dưới đây là một số tố chất phù hợp với ngành:
- Kỹ năng về kỹ thuật cơ khí, hiểu rõ về các quy trình sản xuất, sử dụng máy móc và thiết bị.
- Kỹ năng sử dụng công nghệ, hiểu biết sử dụng các phần mềm thiết kế CAD/CAM và có thể làm việc với các máy móc được điều khiển bằng máy tính như máy CNC.
- Tư duy logic và giải quyết vấn đề
- Khả năng tập trung cao, chú ý đến chi tiết.
- Khả năng sáng tạo.
5. Chương trình đào tạo ngành kỹ thuật khuôn mẫu
Chương trình đào tạo ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu thường được thiết kế để giúp sinh viên có kiến thức và kỹ năng cần thiết để thiết kế và sản xuất các khuôn mẫu đúng yêu cầu.
Chương trình này thường kéo dài từ 3 – 4 năm và bao gồm các môn học chuyên ngành sau:
- Cơ khí chính xác: Môn học này giúp sinh viên hiểu và ứng dụng các nguyên lý cơ khí trong thiết kế và sản xuất các khuôn mẫu.
- Thiết kế khuôn mẫu: Tập trung vào các phương pháp và công cụ để thiết kế khuôn mẫu đẹp, chính xác và hiệu quả.
- Công nghệ gia công khuôn mẫu: Môn học này cung cấp kiến thức về các phương pháp và công nghệ để gia công khuôn mẫu bao gồm cắt, phay, tiện và hàn.
- Vật liệu khuôn mẫu: Môn học này giúp sinh viên hiểu về các loại vật liệu được sử dụng để sản xuất khuôn mẫu và cách lựa chọn vật liệu phù hợp.
- Kỹ thuật đo lường: Môn học giúp sinh viên hiểu và áp dụng các phương pháp đo lường để đảm bảo độ chính xác của khuôn mẫu.
- Các phần mềm thiết kế khuôn mẫu: Môn học này giúp sinh viên nắm vững các phần mềm thiết kế khuôn mẫu phố biến như SolidWorks, AutoCAD, Creo, NX,…
- An toàn và vệ sihn lao động: Môn học này giúp sinh viên hiểu và nắm vững các quy định về an toàn và vệ sinh lao động trong quá trình sản xuất khuôn mẫu.
Ngoài các môn học chuyên ngành, sinh viên cũng được đào tạo về kỹ năng mềm như kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp, giải quyết vấn đề, quản lý dự án và phát triển nghề nghiệp để chuẩn bị cho công việc sau khi ra trường.
6 . Các trường đào tạo ngành Công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu
Danh sách các trường đào tạo ngành Công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu kèm điểm chuẩn cập nhật năm mới nhất như sau:
| TT | Tên trường | Điểm chuẩn ngành |
| 1 | Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội | 21.9 |
| 2 | Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vinh | 16 |
7. Các khối xét tuyển ngành
Các bạn có thể sử dụng các khối thi sau để đăng ký xét tuyển vào ngành Công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu theo quy định của mỗi trường:
- Khối A00 (Toán, Vật lý, Hóa học)
- Khối A01 (Toán, Vật lý, Tiếng Anh)
- Khối B00 (Toán, Hóa học, Sinh học)
- Khối D01 (Văn, Toán, tiếng Anh)
8. Công việc, cơ hội nghề nghiệp và mức lương ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu
Công việc trong ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu rất đa dạng và phụ thuộc vào trình độ kỹ thuật, kỹ năng và chuyên môn của mỗi người. Dưới đây là một số vị trí công việc phổ biến:
- Thiết kế khuôn mẫu: Công việc sử dụng phần mềm CAD để tạo ra mô hình 3D của khuôn mẫu, sau đó chuyển đổi mô hình thành lệnh gia công cho máy CNC bằng phần mềm CAM.
- Chế tạo khuôn mẫu: Công việc này bao gồm việc gia công các chi tiết của khuôn mẫu trên máy CNC hoặc máy EDM, lắp ráp các chi tiết lại với nhau và kiểm tra chất lượng khuôn mẫu.
- Quản lý sản xuất: Công việc đòi hỏi kỹ năng quản lý và hiểu biết sâu rộng về quy trình sản xuất khuôn mẫu.
Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghiệp hóa, ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu tại Việt Nam đang mở ra nhiều cơ hội nghề nghipeje cho những người có chuyên môn phù hợp.
Mức lương ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu tại Việt Nam phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm trình độ kỹ thuật, kinh nghiệm làm việc, vị trí công việc và công ty.
Mức lương ban đầu của một kỹ sư khuôn mẫu mới ra trường có thể từ 7 – 10 triệu đồng mỗi tháng và có thể tăng lên thuộc vào kinh nghiệm và chuyên môn mỗi người.
9. Các thách thức và khó khăn của ngành
Ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu phải đối mặt với một số thách thức và khó khăn dưới đây:
- Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, việc cập nhật và nắm bắt công nghệ mới là một thách thức lớn. Công nhân, kỹ sư và quản lý phải liên tục hỏi và nâng cấp kỹ năng của mình để không bị tụt hậu.
- Ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu đòi hỏi một lượng lớn nhân lực có kỹ năng và kiến thức chuyên môn cao, tuy nhiên nguồn nhân lực chất lượng cao vẫn còn hạn chế.
- Các công ty sản xuất khuôn mẫu thường phải đối mặt với áp lực từ khách hàng về việc giảm giá và thời gian sản xuất, điều này đòi hỏi họ phải tìm kiếm cách thức để tăng hiệu quả sản xuất mà không làm giảm chất lượng sản phẩm.
10. Xu hướng tương lai của ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu
Trong tương lai, ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu dự kiến sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ với các xu hướng dưới đây:
- Công nghệ số hóa bao gồm việc sử dụng phần mềm CAD/CAM, máy móc CNC, in 3D sẽ tiếp tục phát triển và trở thành công cụ không thể thiếu trong ngành.
- Để giảm thiểu chi phí và thời gian sản xuất, ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu sẽ tăng cường việc ứng dụng tự động hóa và robot hóa vào quá trình sản xuất.
- Cũng như nhiều ngành công nghiệp khác, ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu sẽ cố gắng hướng tới việc sản xuất bền vững hơn và thân thiện hơn với môi trường.
Ngành công nghệ kỹ thuật khuôn mẫu không chỉ đóng góp vào sự phát triển của công nghiệp sản xuất mà còn tạo ra nhiều cơ hội nghề nghiệp cho những người có đam mê kỹ thuật và muốn tham gia vào quá trình tạo ra các sản phẩm hữu ích cho xã hội.
