Bạn đã xác định được ngành học mình muốn theo đuổi, nhưng vẫn loay hoay không biết nên chọn trường nào?
Chọn sai trường, bạn có thể đánh mất 4 năm thanh xuân trong một môi trường không phù hợp. Nhưng chọn đúng, bạn sẽ có nhiều hơn một tấm bằng: đó là kỹ năng, mối quan hệ, cơ hội nghề nghiệp và cả sự trưởng thành.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ cách chọn trường đại học dựa trên ngành học yêu thích, đồng thời đưa ra các tiêu chí thực tế, các mẹo hay, và cả những sai lầm phổ biến cần tránh để bạn có một quyết định chắc chắn, không hối tiếc.
1. Chọn ngành trước, chọn trường sau: Tại sao lại như vậy?
Một trong những sai lầm phổ biến nhất của học sinh THPT là chọn trường trước rồi mới loay hoay tìm ngành học “tạm chấp nhận được” trong đó. Nhưng thực tế, ngành học mới là thứ bạn sẽ gắn bó ít nhất 4 năm và ảnh hưởng lâu dài đến con đường nghề nghiệp sau này, còn trường học chỉ là môi trường để bạn phát triển ngành ấy.
Vì sao nên ưu tiên chọn ngành trước?
- Ngành học là đích đến, trường học là con đường. Nếu bạn chọn con đường đẹp nhưng sai đích, bạn vẫn không đến được nơi mình mong muốn.
- Khi bạn học một ngành mình yêu thích, bạn có động lực tự học, tự khám phá và không ngừng tiến bộ, dù bạn học ở một trường không top đầu.
- Ngược lại, học ở trường hot mà không hứng thú với ngành, bạn dễ bị đuối, chán nản, học cầm chừng, thậm chí bỏ giữa chừng.
Chọn đúng ngành là chọn đúng bản thân mình trước, chọn đúng trường là chọn đúng nơi giúp bạn nuôi dưỡng và phát triển điều đó.
Sau khi xác định ngành học phù hợp, bạn mới bắt đầu lọc ra các trường đại học có đào tạo ngành đó, sau đó xét tiếp đến các tiêu chí về điểm chuẩn, chất lượng, vị trí địa lý, cơ hội nghề nghiệp…
Nếu bạn chưa chắc mình phù hợp với ngành nào, hãy tham khảo thêm bài viết: Cách xác định ngành học phù hợp với tính cách và năng lực cá nhân
2. Tiêu chí quan trọng khi chọn trường đại học phù hợp
Sau khi xác định được ngành học yêu thích, bước tiếp theo là tìm một ngôi trường phù hợp để bạn có thể theo đuổi ngành đó một cách hiệu quả, bền vững. Việc lựa chọn không nên dựa vào danh tiếng đơn thuần, mà cần xét đến nhiều yếu tố gắn liền với trải nghiệm học tập, cơ hội nghề nghiệp và điều kiện cá nhân.
Chất lượng đào tạo ngành bạn chọn
Không phải trường nào nổi tiếng cũng mạnh ở mọi ngành. Hãy tìm hiểu kỹ:
- Trường đó có khoa chuyên ngành, đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm, giáo trình cập nhật không?
- Có hoạt động học thuật, nghiên cứu, thực hành thực tế không?
- Đầu ra ngành học có tỷ lệ sinh viên làm đúng ngành cao không?
Ví dụ: Nếu bạn học Công nghệ thông tin thì Đại học Bách Khoa Hà Nội hay Đại học Công nghệ – ĐHQGHN là những lựa chọn rất tốt. Nhưng nếu học Ngôn ngữ Hàn, Đại học Ngoại ngữ – ĐHQGHN hoặc HUFLITt lại nổi bật hơn.
Vị trí địa lý và điều kiện sinh hoạt
- Trường ở đâu? Gần nhà hay cần sống xa gia đình?
- Chi phí sinh hoạt khu vực đó có cao không?
- Mức học phí có phù hợp với điều kiện gia đình? Bạn có sẵn sàng rèn luyện sự tự lập khi học xa không?
Phương thức tuyển sinh và điểm chuẩn phù hợp
- Trường có xét học bạ, thi đánh giá năng lực, hay chỉ dùng điểm thi tốt nghiệp THPT?
- Bạn có khả năng đạt mức điểm đó không?
- Có kế hoạch B nếu không trúng tuyển?
Cơ hội thực tập, việc làm, liên kết doanh nghiệp
- Trường có liên kết với các doanh nghiệp trong ngành để sinh viên thực tập, làm thêm, nhận học bổng?
- Có trung tâm hỗ trợ nghề nghiệp, hướng nghiệp cho sinh viên?
Cơ sở vật chất, môi trường học tập, cộng đồng sinh viên
- Có phòng lab, thư viện, studio, sân chơi học thuật, CLB chuyên môn không?
- Sinh viên có năng động, giỏi kết nối và học hỏi không?
Học bổng và chính sách hỗ trợ
- Trường có học bổng xét theo điểm thi, điểm học tập, học bổng hỗ trợ tài chính?
- Có ký túc xá, hỗ trợ sinh viên ở xa, sinh viên khó khăn?
Xem thêm: Sai lầm khi chọn trường đại học – Bạn có đang mắc phải?
3. Một vài công cụ và mẹo nhỏ giúp chọn trường hiệu quả
Chọn trường đại học không chỉ dựa vào cảm giác thích hay nghe người ta nói, mà cần có cơ sở rõ ràng. Dưới đây là một số công cụ tra cứu hữu ích và mẹo đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả, giúp bạn đưa ra lựa chọn đúng đắn hơn:
Công cụ nên sử dụng:
- Cổng thông tin tuyển sinh của Bộ GD&ĐT: Tra cứu danh sách ngành đào tạo, điểm chuẩn từng năm, chỉ tiêu tuyển sinh, mã trường – mã ngành chính thống. Truy cập: https://tuyensinh.moet.gov.vn/ts/
- Vietnam Ranking – Bảng xếp hạng đại học tại Việt Nam: Cập nhật theo từng tiêu chí như nghiên cứu khoa học, điều kiện học tập, đánh giá sinh viên.
- Website chính thức và fanpage các trường đại học: Nơi cập nhật chính xác nhất về chương trình học, học phí, hoạt động sinh viên và hình ảnh thực tế.
Một vài mẹo nhỏ đáng lưu tâm:
- Tự lập bảng so sánh cá nhân: Ghi ra 3-5 trường bạn đang cân nhắc, chấm điểm từng tiêu chí (chất lượng, vị trí, học phí, đầu ra…) để có cái nhìn khách quan.
- Nói chuyện với người thật việc thật: Hỏi trực tiếp sinh viên đang học tại trường/ngành bạn muốn vào. Tìm họ trên các group Facebook hoặc qua ngày hội tư vấn tuyển sinh.
- Trải nghiệm Open Day – Campus Tour: Nhiều trường tổ chức các ngày hội mở cửa, cho phép bạn đến tham quan thực tế, giao lưu với giảng viên, sinh viên, trải nghiệm không khí học tập.
- Đừng bỏ qua các trường ngoài công lập hoặc chương trình liên kết nếu chất lượng phù hợp. Nhiều trường quốc tế, tư thục có chương trình Edutainment rất hiện đại, cập nhật xu hướng.
4. Sai lầm thường gặp khi chọn trường
Không ít học sinh đã chọn trường đại học theo cảm tính, trào lưu hoặc áp lực từ bên ngoài, và phải đánh đổi bằng sự hối tiếc kéo dài suốt 4 năm. Dưới đây là những sai lầm phổ biến bạn cần tránh tuyệt đối khi đứng trước lựa chọn quan trọng này:
Chọn trường vì bạn bè hoặc người thân học ở đó
Rất nhiều bạn chọn theo bạn bè vì sợ cô đơn, nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu người ấy học ngành khác, lớp khác, thậm chí nghỉ học giữa chừng? Bạn sẽ mắc kẹt ở một nơi không phù hợp với chính mình.
Ưu tiên tên tuổi hơn chất lượng ngành học
Chọn một trường top nhưng ngành bạn muốn lại không được đầu tư mạnh có thể khiến bạn học một chương trình lạc hậu, ít cơ hội thực hành, trong khi một trường ít nổi tiếng hơn lại đào tạo ngành đó cực kỳ bài bản.
Bỏ qua phương án phù hợp vì định kiến
Nhiều bạn bỏ qua các trường tư, trường quốc tế, liên kết quốc tế… chỉ vì bị ảnh hưởng bởi định kiến phải công lập mới tốt. Trong khi đó, không ít sinh viên tốt nghiệp các trường này lại có việc làm trước cả khi ra trường nhờ mô hình đào tạo hiện đại và sát thực tế.
Đặt kỳ vọng quá cao vào điểm số
Chọn một trường có điểm chuẩn cao hơn năng lực thật, rồi thất vọng khi không đỗ, đó là điều xảy ra với hàng nghìn sĩ tử mỗi năm. Luôn có phương án B và C phù hợp hơn, đừng đặt cược tất cả vào một giấc mơ không chắc chắn.
Không tìm hiểu kỹ thông tin tuyển sinh
Nhiều bạn chỉ xem trường này nghe nổi, ngành này thấy hot mà không đọc kỹ tổ hợp môn xét tuyển, điều kiện phụ, phương thức xét học bạ hay đánh giá năng lực. Kết quả: sai sót khi đăng ký nguyện vọng hoặc bỏ lỡ cơ hội chỉ vì thiếu thông tin.
Hãy chọn trường bằng lý trí nhưng lắng nghe trái tim, vì người gắn bó với ngôi trường đó suốt những năm tháng sinh viên chính là bạn, không phải ai khác.
5. Gợi ý một số nhóm trường mạnh theo ngành học
Sau khi đã xác định rõ ngành học yêu thích, việc tiếp theo là lọc ra các trường có thế mạnh đào tạo đúng chuyên ngành đó. Dưới đây là một vài gợi ý theo nhóm ngành phổ biến hiện nay, giúp bạn thu hẹp lựa chọn một cách khoa học hơn:
Nhóm ngành Công nghệ thông tin, Kỹ thuật phần mềm
- Đại học Bách khoa Hà Nội
- Trường Đại học Công nghệ – ĐHQGHN
- Trường Đại học FPT
- Trường Đại học Công nghệ thông tin – ĐHQG TPHCM
- Trường Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM
Nhóm ngành Kinh tế, Quản trị, Marketing
- Đại học Kinh tế Quốc dân
- Trường Đại học Ngoại thương
- Đại học Kinh tế TP.HCM
- Trường Đại học Tôn Đức Thắng
- Trường Đại học RMIT Việt Nam
Nhóm ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng:
- Trường Đại học Giao thông vận tải
- Trường Đại học Kinh tế – Luật – ĐHQG TPHCM
- Trường Đại học Quốc tế – ĐHQG TPHCM
- Trường Đại học Hàng hải Việt Nam
- Trường Đại học RMIT Việt Nam
Nhóm ngành Ngôn ngữ – Quốc tế học:
- Trường Đại học Ngoại ngữ – ĐHQGHN
- Trường Đại học Sư phạm TP.HCM
- Trường Đại học Hà Nội
- HUTECH, HUFLIT (đối với định hướng ứng dụng – thực hành cao)
Nhóm ngành Tâm lý học – Giáo dục:
- Trường Đại học Giáo dục – ĐHQGHN
- Trường Đại học KHXH&NV (Hà Nội & TP.HCM)
- Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
- Trường Đại học Sư phạm TP.HCM
Lưu ý: Mỗi năm, điểm chuẩn, phương thức tuyển sinh, chỉ tiêu có thể thay đổi. Bạn nên theo dõi thông tin tuyển sinh cập nhật từ website chính thức của từng trường.
Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về một ngành cụ thể, hãy truy cập chuyên mục Ngành nghề của TrangEdu để đọc các bài viết phân tích chi tiết từng ngành học.
6. Lời kết
Chọn trường đại học không chỉ là điền một cái tên vào nguyện vọng, mà là một trong những quyết định quan trọng nhất mở đầu cho hành trình trưởng thành và phát triển bản thân. Việc học ở đâu có thể ảnh hưởng đến môi trường bạn tiếp xúc, thầy cô bạn học cùng, cơ hội nghề nghiệp và thậm chí cả cách bạn nhìn nhận thế giới.
Tuy nhiên, không có ngôi trường tốt nhất cho tất cả, chỉ có ngôi trường phù hợp nhất với bạn.
Và điều quan trọng hơn cả là bạn cần xác định được ngành học phù hợp trước khi chọn trường, bởi trường tốt nhất vẫn sẽ vô nghĩa nếu bạn không yêu thích ngành học mình theo đuổi.
Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những tiêu chí cụ thể, những công cụ thực tế và cái nhìn tỉnh táo để chọn được một ngôi trường thật sự đáng để gắn bó. Hãy dành thời gian tìm hiểu, so sánh, hỏi han và quan trọng nhất, lắng nghe chính mình.
Nếu bạn đang phân vân giữa các ngành học, đừng quên khám phá thêm các bài viết khác tại Blog Giáo dục để mở rộng hiểu biết trước khi đưa ra lựa chọn quan trọng.
Chúc bạn chọn đúng, học tốt và trưởng thành vững vàng!
Xem thêm: Đại học là gì? Liệu chúng ta có bắt buộc phải học đại học không?
