Ngành Gốm là một lĩnh vực kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ, không chỉ mang lại giá trị thẩm mỹ mà còn ẩn chứa trong đó những ứng dụng kỹ thuật cao.
Từ những chiếc chén, đĩa trang trí tinh tế cho đến những đồ dùng trong ngành công nghiệp hiện đại, ngành gốm đã và đang chứng tỏ sự quan trọng của mình trong đời sống xã hội.
Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản về ngành gốm, tố chất phù hợp với ngành, cơ hội và thách thức của ngành học này.
1. Ngành Gốm là gì?
Ngành Gốm là ngành công nghiệp sản xuất các sản phẩm từ đất sét hoặc các vật liệu gốm khác như kaolin, feldspar và quartz.
Sản phẩm của ngành gốm rất đa dạng, từ đồ gia dụng nhưu bát, đĩa, chén, cốc… cho đến gốm xây dựng như gạch, ngói và các loại gốm kỹ thuật có đặc tính kỹ thuật đặc biệt như cách điện, cách nhiệt, chịu mài mòn và chịu nhiệt độ cao.
Vai trò và tầm quan trọng của ngành gốm trong xã hội
- Đóng góp vào nền kinh tế thông qua việc tạo ra sản phẩm cho thị trường trong nước và xuất khẩu. Xuất khẩu gốm sứ mang lại một nguồn thu ngoại tệ không nhỏ cho các nước có truyền thống làm đồ gốm như Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản.
- Gốm là vật liệu quan trọng trong ngành xây dựng. Gạch, ngói, gốm kỹ thuật là những thành phần không thể thiếu trong hầu hết các công trình kiến trúc.
- Gốm kỹ thuật được ứng dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp hiện đại như điện tử, hàng không, y tế, năng lượng… do tính chất đặc biệt như cách điện, cách nhiệt, chịu mài mòn, chịu được nhiệt độ cao…
- Gốm có ý nghĩa văn hóa lớn bởi nó là một phần quan trọng của di sản văn hóa cho thấy sự sáng tạo và tay nghề của người thợ gốm. Gốm cũng là một hình thức nghệ thuật với nhiều tác phẩm được trưng bày tại các bảo tàng và triển lãm nghệ thuật.
2. Các tố chất phù hợp với ngành Gốm
Ngành Gốm phù hợp với những người sở hữu những tố chất sau đây:
- Sáng tạo: Gốm là một hình thức nghệ thuật, vậy nên những người có tư duy sáng tạo và con mắt thẩm mỹ cao thường thành công trong ngành này.
- Có kỹ năng tay nghề: Khả năng làm việc tinh vi và tỉ mỉ cũng như kiểm soát tốt cơ thể, đặc biệt là tay và ngón tay giúp bạn tạo ra những sản phẩm tốt và đẹp nhất.
- Tính kiên nhẫn là rất quan trọng bởi quá trình chế tác gốm thường đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn.
- Có hiểu biết về nhiều loại nguyên liệu làm gốm như đất sét, glaze cùng phương pháp nung gốm.
3. Chương trình đào tạo ngành Gốm
Chương trình đào tạo ngành Gốm thường bao gồm các môn học cơ bản và nâng cao về nguyên lý sản xuất gốm, kỹ thuật làm gốm, kiến thức vật liệu và thiết kế gốm.
Dưới đây là một số môn học mà bạn có thể được học nếu theo học ngành này:
- Nguyên lý sản xuất gốm: Giới thiệu về quy trình sản xuất gốm từ đất sét bao gồm việc chuẩn bị đất sét, hình thành, nung và glazing.
- Kỹ thuật làm gốm: Giảng dạy các kỹ thuật cơ bản và nâng cao của việc làm gốm bao gồm kỹ thuật quay gốm, kỹ thuật làm gốm tay à kỹ thuật làm gốm nâng cao như kỹ thuật in 3D.
- Kiến thức vật liệu: Cung cấp kiến thức về các loại đất sét và glaze, cũng như cách biến đổi chúng trong quá trình nung.
- Thiết kế gốm: Các nguyên tắc cơ bản của thiết kế và cách áp dụng chúng vào việc tạo ra các sản phẩm gốm.
- Lịch sử ngành Gốm: Học về lịch sử của ngành gốm, từ các văn minh cổ đại đến nay, giúp sinh viên hiểu rõ hơn về nguồn gốc và phát triển của nghệ thuật làm gốm.
- Gốm kỹ thuật: Học về việc sử dụng gốm trong các ứng dụng kỹ thuật như điện tử, hàng không và y tế.
- Thực hành: Sinh viên có nhiều cơ hội thực hành và áp dụng những gì họ đã học vào việc tạo ra các sản phẩm gốm của riêng họ.
Chương trình cụ thể có thể khác nhau tùy thuộc vào mỗi trường.
4. Ngành Gốm học trường nào?
Có nhiều trường đại học và cao đẳng cung cấp chương trình đào tạo trong ngành gốm.
Tại Việt Nam, một số trường đào tạo ngành gốm như sau:
5. Cơ hội và thách thức của ngành gốm trong tương lai
Sự phát triển của công nghệ như công nghệ in 3D, mở ra cơ hội mới cho ngành gốm, cho phép sản xuất các sản phẩm gốm phức tạp và tinh vi hơn.
Sự tăng nhu cầu về gốm kỹ thuật trong các ngành công nghiệp như điện tử, hàng không, y tế, năng lượng cũng như tạo ra cơ hội cho ngành gốm.
Một trong những thách thức lớn nhất của ngành gốm chính là sự cạnh tranh từ các vật liệu khác như nhựa, thép và bê tông.
Việc sản xuất gốm cũng tạo ra ô nhiễm môi trường, do đòi hỏi nhiều năng lượng để nung gốm và tạo ra khí thải.
Việc tìm kiếm giải pháp sản xuất gốm bền vững là một thách lớn lớn cho ngành này trong tương lai.
Qua bài viết trên, chúng ta có thể thấy rằng ngành gốm không chỉ đóng góp cho nền kinh tế và văn hóa mà còn tạo ra nhiều cơ hội nghề nghiệp và đổi mới kỹ thuật.
Dù ngành này cũng gặp phải một số thách thức, từ sự cạnh tranh của các vật liệu khác cho đến những vấn đề liên quan đến môi trường và quá trình sản xuất nhưng với sự sáng tạo và khát vọng, người làm trong ngành gốm sẽ không ngừng tìm kiếm giải pháp và tiếp tục đưa ngành này tiến xa hơn nữa.
