Trong kỷ nguyên của nhà máy thông minh, dây chuyền tự động, robot công nghiệp, có một ngành học không ồn ào nhưng đóng vai trò cốt lõi: ngành điện tử công nghiệp. Đây chính là trung tâm của mọi thiết bị điều khiển, cảm biến, máy móc sản xuất, từ chiếc biến tần nhỏ trong xưởng đến cả dây chuyền lắp ráp hiện đại của các tập đoàn lớn như Samsung, Canon hay VinFast.
Vậy ngành điện tử công nghiệp là gì? Học gì? Làm gì? Và liệu đây có phải là một nghề vững chắc, dễ xin việc trong tương lai gần?
Hãy cùng TrangEdu tìm hiểu từ A đến Z để đưa ra lựa chọn phù hợp cho hành trình nghề nghiệp của bạn!
1. Ngành Điện tử công nghiệp là gì?
Ngành Điện tử công nghiệp là ngành học chuyên sâu về thiết kế, lắp ráp, vận hành, bảo trì và sửa chữa các thiết bị, hệ thống điện tử sử dụng trong môi trường công nghiệp. Từ bo mạch trong dây chuyền lắp ráp, mạch điều khiển nhiệt độ trong hệ thống lạnh, đến cảm biến, biến tần, vi điều khiển, tất cả đều thuộc phạm vi của kỹ thuật điện tử công nghiệp.
Khác với ngành điện công nghiệp thường xử lý hệ thống điện công suất lớn, điện tử công nghiệp tập trung vào:
- Mạch điện tử, vi xử lý, PLC – những bộ não điều khiển máy móc
- Hệ thống cảm biến, đo lường, tự động hóa
- Bảo trì, sửa chữa thiết bị điều khiển điện tử trong sản xuất công nghiệp
Một cách dễ hiểu, nếu điện công nghiệp là dòng máu giúp nhà máy hoạt động, thì điện tử công nghiệp chính là bộ não giúp máy móc vận hành thông minh, chính xác và tự động.
Ngành học này có tính ứng dụng cao trong các lĩnh vực sản xuất hiện đại, công nghiệp điện tử, công nghệ ô tô, điện lạnh, điện dân dụng nâng cao, tự động hóa, robot… và đang trở thành xương sống trong quá trình chuyển đổi công nghiệp 4.0 tại Việt Nam.
Nắm chắc điện tử công nghiệp là bạn đã cầm trong tay chìa khóa của các dây chuyền sản xuất hiện đại.
2. Học ngành Điện tử công nghiệp là học gì?
Ngành điện tử công nghiệp không chỉ dừng lại ở những lý thuyết khô khan về dòng điện hay linh kiện, mà là một hành trình kết hợp giữa kiến thức chuyên sâu và thực hành công nghệ cao, nơi bạn học cách khiến máy móc nghe lời bằng các bộ vi xử lý, mạch điều khiển và hệ thống tự động.
Về kiến thức chuyên môn, bạn sẽ được học:
- Mạch điện tử cơ bản và nâng cao: Hiểu, thiết kế, lắp ráp mạch điện tử tương tự và số, mạch khuếch đại, mạch nguồn, điều khiển tốc độ…
- Kỹ thuật vi điều khiển (PIC, AVR, Arduino…): Lập trình, ứng dụng các bộ vi xử lý nhỏ để điều khiển thiết bị (băng chuyền, cảm biến, đèn báo…).
- Lập trình PLC, HMI và hệ thống điều khiển tự động: Xây dựng logic điều khiển cho các máy móc công nghiệp, giao tiếp giữa người vận hành và thiết bị.
- Thiết bị đo, kiểm, cảm biến: Đo lường điện áp, dòng điện, nhiệt độ, độ ẩm, khoảng cách, phát hiện vật cản…
- An toàn điện tử và bảo trì hệ thống: Học cách lắp đặt, vận hành và bảo trì thiết bị điện tử công nghiệp đúng quy trình, an toàn.
Về kỹ năng thực hành, bạn sẽ:
- Làm chủ kỹ năng hàn linh kiện, đọc bản vẽ mạch, mô phỏng mạch trên phần mềm.
- Lắp ráp mạch điện tử, test và khắc phục lỗi thực tế.
- Viết code điều khiển thiết bị qua vi điều khiển hoặc PLC.
- Thực hành cài đặt hệ thống điều khiển thực tế trong xưởng mô phỏng
Hầu hết các chương trình đào tạo hiện nay đều dành tối thiểu 60-70% thời lượng cho thực hành, giúp sinh viên có thể bắt tay vào làm thật chỉ sau 1-2 học kỳ.
Nếu bạn thích cảm giác tự tay làm ra thiết bị hoạt động theo đúng ý mình, điện tử công nghiệp sẽ cho bạn trải nghiệm đó mỗi ngày.
Tham khảo thêm: Ngành Kỹ thuật điều khiển và Tự động hóa – trái tim của sản xuất hiện đại
3. Học ngành này ra trường làm gì?
Tốt nghiệp ngành Điện tử công nghiệp, bạn sẽ không ngồi chờ việc mà có thể chủ động bước vào môi trường sản xuất hiện đại, nơi kỹ thuật điện tử đóng vai trò vận hành toàn bộ dây chuyền, từ điều khiển đến kiểm tra.
Dưới đây là những vị trí bạn có thể làm việc ngay sau khi tốt nghiệp:
Kỹ thuật viên điện tử, điều khiển tự động
- Làm tại các nhà máy sản xuất thiết bị điện tử, cơ khí, thực phẩm, dệt may, ô tô, điện lạnh…
- Vận hành, kiểm tra, sửa chữa thiết bị điều khiển như cảm biến, PLC, mạch điện tử…
Nhân viên bảo trì, lắp ráp hệ thống điện tử công nghiệp
- Bảo trì hệ thống điều khiển trong nhà máy, khu công nghiệp.
- Lắp đặt thiết bị điện tử, điện lạnh, tự động hóa trong các công trình dân dụng hoặc công nghiệp.
Lập trình viên vi điều khiển hoặc PLC
Lập trình các hệ thống điều khiển logic trong công nghiệp: băng chuyền, đóng mở van, cảm biến tự động, hệ thống đèn cảnh báo…
Kỹ thuật viên kiểm tra chất lượng, đo lường điện tử
Làm việc trong phòng R&D, QA/QC của doanh nghiệp sản xuất thiết bị điện tử, vi mạch, bo mạch công nghiệp.
Học nâng cao, khởi nghiệp, liên thông kỹ sư
- Có thể học liên thông lên đại học ngành kỹ thuật điều khiển, tự động hóa, cơ điện tử.
- Tự mở cơ sở lắp đặt, sửa chữa thiết bị điện tử, hệ thống điều khiển, máy điện lạnh dân dụng, công nghiệp.
Nói cách khác, bạn hoàn toàn có thể đi theo hướng kỹ thuật viên thực chiến hoặc học tiếp để thành kỹ sư điều khiển, lập trình chuyên sâu tùy theo định hướng cá nhân.
Xem thêm: Học nghề gì có việc ngay sau khi tốt nghiệp?
4. Ngành Điện tử công nghiệp học ở đâu?
Với tính thực tiễn cao, ngành Điện tử công nghiệp được đào tạo ở cả bậc đại học, cao đẳng và trung cấp nghề, mở ra nhiều hướng đi phù hợp với năng lực học sinh ở nhiều mức độ khác nhau.
Dưới đây là một số cơ sở đào tạo uy tín trên cả nước mà bạn có thể cân nhắc:
Hệ đại học
Hệ đào tạo phù hợp với các bạn học sinh khá giỏi, định hướng trở thành kỹ sư điện tử công nghiệp
- Đại học Bách khoa Hà Nội – chuyên sâu về kỹ thuật điện tử, tự động hóa, robot
- Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM – ngành Kỹ thuật điện – điện tử, Công nghệ kỹ thuật điện tử
- Đại học Công nghiệp Hà Nội, TP.HCM – đào tạo kỹ sư thực hành, chú trọng kỹ năng ứng dụng
- Đại học Kỹ thuật – Công nghệ Cần Thơ, Đà Nẵng, Thái Nguyên phù hợp với học sinh các khu vực miền Trung, miền Tây
Hệ cao đẳng, trung cấp, trường nghề
Học nhanh, chương trình thực hành nhiều, ra trường có thể đi làm ngay
- Cao đẳng Điện tử – Điện lạnh Hà Nội
- Cao đẳng nghề Cơ điện Hà Nội
- Cao đẳng Công nghệ Cao Đồng Nai, Cao đẳng Công nghiệp Huế
- Cao đẳng Lilama 1, 2 – chuyên về điện tử, cơ điện tử, điện công nghiệp
- Trường nghề địa phương: Nhiều tỉnh thành có các trường trung cấp, cao đẳng nghề đào tạo ngành này với học phí thấp, dễ học nghề nhanh.
Lưu ý:
- Nhiều trường có chương trình đào tạo tích hợp thực hành – thực tập tại doanh nghiệp, giúp bạn được va chạm công việc thực tế ngay từ năm 2.
- Bạn hoàn toàn có thể học nghề trước rồi liên thông lên cao đẳng, đại học, vừa tiết kiệm chi phí, vừa có thu nhập sớm.
Chọn trường không chỉ dựa vào tên tuổi, mà quan trọng hơn là: chương trình đào tạo thực tế, có xưởng thực hành, có liên kết doanh nghiệp hay không.
5. Ngành điện tử công nghiệp có dễ xin việc không?
Câu trả lời ngắn gọn: Rất dễ, nếu bạn học nghiêm túc và có tay nghề thực tế.
Ngành Điện tử công nghiệp đang trở thành một trong những lĩnh vực thiếu hụt nhân lực kỹ thuật nhất hiện nay. Với tốc độ phát triển của sản xuất công nghiệp, đặc biệt là các nhà máy điện tử, tự động hóa, dây chuyền công nghệ cao, thì kỹ thuật viên điện tử chính là mắt xích không thể thiếu.
Vì sao ngành điện tử công nghiệp xin việc?
Nhu cầu tuyển dụng cao
Các công ty điện tử, nhà máy sản xuất thiết bị, công ty công nghệ (Samsung, Canon, LG, Foxconn, ABB…) liên tục tuyển kỹ thuật viên biết lập trình, vận hành, sửa chữa thiết bị điện tử.
Nguồn cung chưa đáp ứng đủ
Nhiều sinh viên thiếu kỹ năng thực hành, trong khi doanh nghiệp cần người làm được việc ngay.
Việc có ở mọi nơi
Không chỉ ở Hà Nội, TP.HCM mà còn tại Bắc Ninh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Đồng Nai, Bình Dương, những nơi tập trung nhiều khu công nghiệp điện tử.
Mức lương ngành điện tử công nghiệp ra sao?
Mức lương ngành điện tử công nghiệp khá hấp dẫn. Sinh viên mới ra trường có thể nhận được từ 7-10 triệu đồng/tháng, tăng lên 10-15 triệu sau 1-2 năm kinh nghiệm.
Với vị trí kỹ sư lập trình PLC hoặc quản lý tổ kỹ thuật, thu nhập có thể đạt từ 15-25 triệu/tháng hoặc hơn, chưa kể phụ cấp và làm tăng ca.
Cơ hội việc làm không chỉ là đi làm công
Bạn có thể làm freelance sửa chữa thiết bị điện tử, mở tiệm dịch vụ điện – lạnh hoặc học thêm về tự động hóa, IoT để chuyển hướng sang lĩnh vực nhà thông minh và thiết kế hệ thống điều khiển hiện đại.
Dù học đại học hay nghề, nếu bạn chịu khó thực hành, tích lũy kỹ năng, thì không thiếu việc mà chỉ sợ bạn không đủ tay nghề để giữ được cơ hội.
Tham khảo thêm: Top ngành kỹ thuật dễ xin việc và ổn định trong 5 năm tới
6. Ai phù hợp với ngành Điện tử công nghiệp?
Không phải ai cũng phù hợp với lĩnh vực kỹ thuật, và ngành Điện tử công nghiệp cũng vậy.
Tuy không yêu cầu bạn phải là học sinh chuyên Toán, nhưng để theo học và làm tốt các công việc sau này, bạn cần một vài tố chất và thói quen học tập nhất định.
Bạn sẽ phù hợp với ngành học này nếu:
- Thích mày mò, tháo lắp đồ điện, máy móc: Nếu bạn từng sửa ổ điện, hàn mạch, lắp ráp đồ chơi điện tử… thì bạn đã có “gen kỹ thuật” trong người rồi đấy.
- Có tư duy logic và khả năng quan sát tốt: Việc lắp ráp, kiểm tra mạch điện tử đòi hỏi sự chính xác, kiên nhẫn và khả năng phân tích lỗi.
- Thích môi trường thực hành, không thích ngồi bàn giấy cả ngày: Học ngành này, bạn sẽ được vào xưởng, tiếp xúc với thiết bị, đo đạc, cài đặt, lập trình. Không dành cho người chỉ muốn học cho vui.
- Có tính kỷ luật, cẩn thận, ham học hỏi công nghệ mới: Các ngành kỹ thuật luôn thay đổi. Cảm biến hôm nay dùng tốt, mai đã có thể lỗi thời. Nếu bạn thích khám phá, cập nhật, bạn sẽ tiến rất nhanh.
Bạn nên cân nhắc lại nếu:
- Không có hứng thú với kỹ thuật hoặc không chịu được áp lực khi làm việc với thiết bị điện, điện tử
- Chỉ muốn học một ngành nhẹ nhàng, không đụng chạm đến máy móc, mạch điện, thực hành nhiều
- Muốn một công việc ngồi văn phòng cố định, ít tiếp xúc với môi trường sản xuất
Tóm lại, ngành điện tử công nghiệp không yêu cầu bạn phải xuất sắc về lý thuyết, nhưng phải kiên trì, chăm chỉ và có khả năng học qua thực hành. Nếu bạn là người học bằng tay hơn học bằng lý thuyết thì đây là một ngành khá oke.
Xem thêm: Trắc nghiệm chọn ngành học theo tính cách Holland
7. Lời kết
Trong thế giới công nghiệp ngày càng tự động hóa, ngành điện tử công nghiệp không còn là một ngành học phụ đứng sau điện công nghiệp mà đang dần trở thành bộ não của dây chuyền sản xuất hiện đại.
Nếu bạn đang tìm kiếm một ngành học ít lý thuyết lan man, thực hành nhiều, học xong có thể đi làm ngay, không lo bị AI thay thế, và quan trọng nhất là nó phù hợp với người chịu khó, kiên nhẫn và thích làm việc thực tế…
thì điện tử công nghiệp chính là một lựa chọn đáng cân nhắc.
Hãy nhớ kỹ, một ngành học chỉ thực sự dễ xin việc khi bạn học đúng cách, có kỹ năng thật và biết chủ động phát triển bản thân.
Tiếp tục khám phá thêm các ngành kỹ thuật, công nghệ ứng dụng tại chuyên mục Ngành nghề trên TrangEdu để có góc nhìn đầy đủ trước khi đưa ra quyết định quan trọng nhất của tuổi trẻ.
