Một kịch bản xuất sắc chính là điều kiện quan trọng tạo nên thành công của một bộ phim điện ảnh hoặc chương trình truyền hình. Trong bối cảnh thị trường điện ảnh và truyền hình Việt Nam đang không ngừng mở rộng và có nhu cầu lớn về kịch bản sáng tạo, đầu tư, việc theo đuổi ngành biên kịch có thể rất triển vọng trong tương lai.
1. Ngành Biên kịch là gì?
Biên kịch là một quá trình sáng tạo, chế tác câu chuyện để đưa lên màn ảnh, sân khấu hoặc truyền hình. Một biên kịch giỏi là người biết cách tạo ra một thế giới sống động, một nút thắt gây cấn và một cái kết đáng nhớ, bên cạnh đó cũng phải cân nhắc tới yếu tố thức tế của việc sản xuất.
Không ngoa khi nói ràng ngành biên kịch chính là trái tim của nền công nghiệp giải trí bởi nó tạo ra nền tảng cho mọi thứ từ phim, sân khấu cho tới truyền hình. Không chỉ tạo ra nội dung, biên kịch còn phải hiểu rõ về ngôn ngữ điện ảnh, diễn xuất và quá trình sản xuất để tạo ra các tác phẩm thật sự hấp dẫn, từ đó họ có thể lồng ghép các thông điệp, thể hiện cảm xúc và kết nối với khán giả một cách sâu sắc.
Ngành biên kịch chính là sự kết hợp tinh tế giữa nghệ thuật và kỹ thuật, giữa trí tưởng tượng và sản xuất thực tế. Qua thời gian, nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong nền văn hóa giải trí và sẽ tiếp tục phát triển, đổi mới trong thời gian tới.
2. Học ngành biên kịch bạn cần những gì?
Đam mê viết lách
Viết lách trong biên kịch khác xa so với các hình thức viết lách khác bởi yêu cầu bạn phải sử dụng ngôn ngữ điện ảnh thực tế chứ không phải như văn xuôi.
Khác với viết tiểu thuyết, viết kịch bản cần tuân thủ chặt chẽ về thời gian, thường chỉ giới hạn trong 90 – 120 phút với phim điện ảnh hoặc khoảng 30 phút với mỗi tập phim truyền hình.
Kịch bản cũng cần một định dạng đặc biệt và các biên kịch thường sử dụng các phần mềm chuyên nghiệp như Celtx, Fade In hoặc Final Draft để làm việc.
Đọc nhiều kịch bản
Để có thể trở thành một biên kịch giỏi, bạn cần phải đọc nhiều kịch bản các bộ phim, các chương trình truyền hình nổi tiếng để có thể làm quen với cách đọc và xây dựng các kịch bản của các chuyên gia đầu ngành.
Xem phim nhiều
Ngoài việc đọc nhiều kịch bản thì việc xem phim cũng giúp bạn có thể mở rộng góc nhìn của bản thân về thế giới điện ảnh. Tuy nhiên khác với xem phim để giải trí thì bạn cần xem phim để phân tích cùng tư duy chuyên nghiệp để học hỏi. Do vậy, bạn sẽ cần phải đầu tư thời gian tương đối nhiều vào việc này.
Kiên trì
Việc hoàn thiện một kịch bản và việc bán nó thường gặp khó nhiều khó khăn. Nếu bạn muốn thành công trong ngành này, hãy chuẩn bị tâm lý và sự kiên trì bởi có thể bạn sẽ cần sửa đi sửa lại kịch bản nhiều lần hoặc đối mặt với những lần từ chối từ các nhà sản xuất.
Có khả năng thuyết phục người khác
Dù bạn viết kịch bản tự do hay theo đơn đặt hàng từ nhà sản xuất thì kỹ năng thuyết phục là điều không thể tránh khỏi. Điều này có nghĩa là ngoài tài năng viết thì khả năng thuyết phục, trình bày ý kiến một cách thuyết phục là một điều bạn cũng cần phải có.
3. Ngành Biên kịch học gì?
Ngành Biên kịch là một lĩnh vực sáng tạo đầy thách thức và hấp dẫn, đòi hỏi bạn phải có kiến thức chuyên sâu. Dưới đây là một số nội dung chính mà bạn có thể được học trong quá trình đào tạo ngành này:
- Ngôn ngữ điện ảnh: Học cách sử dụng ngôn ngữ và cấu trúc câu chuyện để tạo hiệu ứng mạnh mẽ trên màn ảnh.
- Kỹ thuật viết kịch bản: Học cách viết, định dạng và chỉnh sửa kịch bản để phù hợp với yêu cầu của ngành.
- Phát triển nhân vật và cốt truyện: Học cách tạo ra các nhân vật độc đáo và xây dựng cốt truyện lôi cuốn.
- Phân tích và hiểu phim: Phát triển kỹ năng xem và phân tích phim từ góc độ chuyên nghiệp, nắm bắt các xu hướng và phong cách làm phim.
- Kỹ năng thuyết phục và bán kịch bản: Học cách trình bày và thuyết phục nhà sản xuất hoặc các bên liên quan khác mua kịch bản.
- Pháp luật và quyền sở hữu trí tuệ: Học về các quyền và trách nhiệm pháp lý liên quan đến sáng tạo và bán kịch bản.
- Các phần mềm chuyên nghiệp: Học cách sử dụng các công cụ và phần mềm chuyên dụng trong việc viết kịch bản như Celtx, Fade In, Final Draft.
4. Ngành Biên kịch học ở đâu?
Lĩnh vực Điện ảnh và truyền hình tại Việt Nam hiện vẫn đang trong giai đoạn phát triển, do vậy ngành biên kịch vẫn chưa được chú trọng đầu tư.
Hiện nay chỉ có trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội đang giảng dạy ngành học này theo hình thức chính quy. Ngoài ra, nếu bạn ở khu vực miền Nam và yêu thích lĩnh vực này có thể tham khảo chương trình ngành Phim của trường Đại học Hoa Sen.
Nếu bạn và gia đình có điều kiện du học ngành biên kịch thì có thể xem xét một số các trường đại học và viện nghệ thuật dưới đây:
- University of York, Anh
- Royal Holloway, University of London, Anh
- University of Roehampton, Anh
- Temple University, Mỹ
- Brooklyn College, Mỹ
- California State University Northridge, Mỹ
- The University of Melbourn, Úc
- New York Film Academy Australia, Úc
5. Các khối thi ngành Biên kịch
Đăng ký ngành biên kịch yêu cầu bạn phải thi năng khiếu. Hiện nay để thi ngành Biên kịch vào trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội bạn có thể sử dụng khối S với môn thi là Xem phim, viết bài phân tích và Vấn đáp liên quan đến chuyên ngành riêng.
6. Công việc, mức lương và cơ hội nghề nghiệp
Đầu ra ngành biên kịch không giới hạn trong lĩnh vực điện ảnh truyền hình. Với sự phát triển của công nghệ số, cơ hội nghề nghiệp cho ngành biên kịch ngày càng đa dạng hơn.
Dưới đây là một số công việc của ngành mà bạn có thể tham khảo:
Biên kịch điện ảnh
Đây có lẽ là hình ảnh đầu tiên mà mọi người nghĩ tới khi nghe tới ngành biên kịch. Những biên kịch viên điện ảnh tạo ra các kịch bản cho một bộ phim, từ phim ngắn cho tới những bộ phim dài tập. Họ cần làm việc chặt chẽ với đạo diễn, nhà sản xuất, diễn viên và các nhóm sản xuất khác để thực hiện tác phẩm của mình.
Biên kịch truyền hình
Biên kịch truyền hình tạo ra kịch bản cho các chương trình truyền hình như phim, sitcoms và các chương trình thực tế. Họ thường làm việc cùng nhóm với nhau để tạo ra nhiều tập phim trong một mùa hoặc nhiều mùa.
Biên kịch sân khấu
Biên kịch sân khấu viết kịch bản cho các vở kịch được biểu diễn trên các sân khấu. Họ cần cân đối các yếu tố như không gian sân khấu, thời gian thực và tương tác trực tiếp với khán giả.
Biên kịch trò chơi video
Cùng với sự phát triển của ngành công nghiệp trò chơi, cơ hội cho các biên kịch viên trò chơi video cũng đang dần mở rộng. Họ không chỉ viết kịch bản mà còn tạo ra cốt truyện, nhân vật và thế giới trong các trò chơi.
Người học ngành biên kịch cũng có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực khác như quảng cáo, phát thanh, podcast, viết sách… Tất cả những lựa chọn trên đều yêu cầu khả năng sáng tạo, kỹ năng viết và sự hiểu biết về ngôn ngữ hình ảnh, âm thanh. Nó mang đến cho các nhà biên kịch cơ hội để thể hiện tài năng và tạo ra những câu chuyện để đời.
6. Các thách thức và khó khăn trong ngành
Dù ngành biên kịch rất thú vị và có nhiều cơ hội rộng mở nhưng nó cũng đầy rẫy các thách thức khác nhau. Dưới đây là một số vấn đề trong đó:
- Sự tăng trưởng của ngành giải trí khiến nhiều người muốn theo đuổi sự nghiệp biên kịch hơn, điều này khiến môi trường này khiến sự cạnh tranh ngày càng trở nên khốc liệt hơn và đòi hỏi người làm biên kịch phải không ngừng sáng tạo và nỗ lực.
- Biên kịch thường làm việc với thời gian và ngân sách hạn chế, điều này đòi hỏi các biên kịch viên phải linh hoạt và có thể giải quyết các vấn đề một cách sáng tạo hơn.
- Nhiều biên kịch biên làm việc theo dự án và việc tìm kiếm công việc có thể trở nên khó khăn hơn. Sự ổn định trong ngành này không được đảm bảo, đặc biệt với những người vừa tốt nghiệp, còn thiếu kinh nghiệm.
- Các biên kịch luôn phải kết hợp chặt chẽ với các đạo diễn, nhà sản xuất, diễn viên và nhiều bên liên quan khác. Đôi khi, việc đồng chí hướng và hiểu rõ mong muốn của tất cả có thể khó khăn.
- Biên kịch phải đấu tranh nhiều để có thể giữ được ý tưởng và tầm nhìn của mình trong quá trình sản xuất, đặc biệt khi đối diện với áp lực thương mại hóa hoặc nhiều ý kiến trái nhiều.
- Bảo vệ quyền và tài sản trí tuệ là một vấn đề quan trọng và đôi khi nó thật sự phức tạp. Do vậy việc hiểu rõ về luật bản quyền và bảo vệ thành quả của mình là điều cần thiết.
Ngành biên kịch là một lĩnh vực có thể mang đến cho bạn nhiều cơ hội nhưng cũng không thiếu thách thức. Người theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực này cần có sự sáng tạo, đam mê, kiên trì và khả năng thích ứng cao.
Hi vọng bài viết này đã cung cấp một cái nhìn sâu sắc, giúp bạn mở rộng hiểu biết hơn và có thể là một hướng dẫn hữu ích trong việc định hướng nghề nghiệp của bạn trong tương lai.
